Często mijane nieświadomie, niezauważane (choć ulokowane w centrum miasta), na stałe wtopiły się w raciborski krajobraz. Niektóre śmieszą swym „komuszym” charakterem, na wielu z trudem można odczytać napisy czy rozpoznać kształty. Część murali (czyli dawnych ściennych malowideł, PRL-owskich outdoorów) czy mozaik to świadkowie minionych dni, na które warto czasem rzucić okiem, bo jeszcze parę miesięcy, lat, a na zawsze odejdą w mroki historii…
Budynek „rybny”
Któż go nie zna! Usytuowany przy ul. Londzina, ozdobiony z obu stron malowidłami o tematyce zdrowotno-makłowiczowsko-propagandowej. „Dziś coś z ryb”. A dlaczego nie?! Ryby są zdrowe, stanowią cenne źródło fosforu i innych takich. Troskliwa władza poprzez barwne rybie freski wysyłała czytelny sygnał do narodu. Każdy po przebudzeniu powinien przywitać nowy dzień myślą: „Hmmm… a może tak dziś coś z ryb? Może pieczona albo może w postaci papki, np. Paprykarzu…?”.
„Więcej ryb na naszych stołach” – brzmi jak hasło wyborcze stowarzyszenia kołobrzeskich bosmanów lub napis z transparentu manifestacji przeciwników wieprzowiny. Autorzy murala kwestie zaopatrzeniowe w rybny towar pozostawili przedsiębiorczemu społeczeństwu, które w czasach powstawania dzieła najczęściej do dyspozycji miało ocet albo musztardę. Och, przepraszam. Na ulicy Browarnej prężnie działała placówka posiadająca w swym asortymencie różnorakie wodne stworzenia, gdzie jako dzieci chodziliśmy oglądać nieznane okazy martwej fauny morskiej i jeść przetłuszczone fryty, przesiąkając ich zapachem połączonym z wonią śledzi i dorszy (aż się łezka w oku kręci…).
Co do przyszłości malowidła – sugeruję renowację „rybnego domu”, z zachowaniem dla potomnych wspomnianych haseł. W dobie zażerania się hamburgerami będą one cenną wskazówką dietetyczną, a zarazem świadectwem dawnych dobrych czasów (po kontemplacji muru grzech nie skierować swych kroków na słuszną porcję mintaja w punkcie gastronomicznym DH Bolko).
Racibórz XVIII wiek
Sądząc po kondycji malowidła, poważnie nadżartego zębem czasu, można mniemać, że wykonał je XVIII-wieczny Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Budynek przeznaczony jest od lat do rozbiórki, no i chyba dobrze, bo omawiany obraz jest równie mało odporny warunki atmosferyczne co PZPN na propozycje korupcyjne.
„Pollena – dla kraju”
Malowidło z czasów glorii i chwały świętej pamięci Polleny, której produktów dziwnym zbiegiem okoliczności nie można było dostać w raciborskich sklepach. Dziś liczni przedstawiciele społeczności lokalnej wzdychają, przy pieniącym się Brax-ie, za czasami, kiedy to w rękach rozkosznie pienił się Kajtek. Swą nostalgię, żale i smutki uzewnętrzniają w kultowej placówce „U Wojciecha”, położonej nieopodal omawianego ściennego dzieła. I kontemplują wyblakłe kolory, które po kilku piwach cudownie odzyskują dawną świetność. A pralka na reklamie kręci się wesoło…
Reklama usług różnych
O ironio, reklamę m.in. murarstwa i malarstwa umiejscowiono na fasadzie, która większość tynku i ostrości kolorów straciła zapewne w czasach, kiedy w Raciborzu kantorów i solariów było mniej niż kiosków RUCHU. Proponuję gruntowną renowację, ku pamięci zdunów i dekarzy, tamże wspominanych.
Mozaikowe wariacje
Zaczynają się na ul. Długiej, a kończą na Rynku. Facecik z pobłażliwym uśmieszkiem ma za sąsiadów: mozaikowy kosz z owocami, mozaikową pannę w ludowym wdzianku i kilka kwadratowych mozaik czczących XXX-lecie PRL. Dalsze dwie niewiasty przycupnęły tuż obok kościoła św. Jakuba i chwaląc rocznicę uchwalenia minionego już ustroju pięknie współgrają z położonym poniżej kantorem.
Jak widać dawny ustrój umiał zadbać o swoje public relations i został w należyty, mozaikowy sposób wyeksponowany na raciborskich ulicach. Niestety mozaikowa gałąź sztuki olała III RP, więc artyści! śpieszcie się dokumentować RP nr 4 (może jakaś mozaikowa kaczka?), bo ani się spostrzeżemy, a już będzie piąta.
Pozdrawiam i zachęcam do wycieczek krajoznawczych.
Seamus
[email protected]
Środowisko, jakość życia, ekologia
