Jak połączyć ortografię z ćwiczeniami sprawnościowymi?

Od wielu już lat organizuję w szkole konkurs pod hasłem „Ortograficzna corrida „. Impreza ta cieszyła się zawsze dużym powodzeniem wśród uczniów. Trzyosobowe drużyny z klas IV – VI rozwiązywały zadania ortograficzne, w których liczyła się nie tylko wiedza, ale również refleks, szybkość wykonanego polecenia. Oto przykłady zadań:

• Jak najszybciej wyszukać w słowniku ortograficznym podane przez nauczyciela wyrazy.


• Zapisać w ciągu minuty jak najwięcej wyrazów z h .


• Podać jak najwięcej wyjątków od zasady pisowni rz po spółgłoskach.


• Pięknie wyrecytować wierszyk z ,,Ortografii na wesoło" na temat jednej reguły ortograficznej.

Z biegiem lat postanowiłam ten konkurs zmodyfikować i bardziej urozmaicić. Tak zrodził się pomysł kwizu sprawnościowo – ortograficznego. Do realizacji tego przedsięwzięcia zaprosiłam nauczycielkę wychowania fizycznego, która odpowiedzialna była za konkurencje sportowe. Głównym celem konkursu było rozbudzanie motywacji do ćwiczeń ortograficznych, propagowanie ćwiczeń sprawnościowych, a ponadto kształcenie umiejętności pracy w zespole, stwarzanie sytuacji dających możliwość przeżyć wewnętrznych. Ze względu na zmianę charakteru konkursu ograniczyłyśmy ilość uczestniczących klas do jednego rocznika – np. klas piątych.

Na tydzień przed planowaną imprezą uczniowie otrzymali zadania przygotowawcze:

• Wybrać sześcioro przedstawicieli klasy – troje do zadań językowych oraz troje do konkurencji sportowych.


• Przygotować plakaty z hasłami na temat znajomości reguł ortograficznych i potrzeby korzystania ze słownika ortograficznego.


• Wymyślić dla kibiców z własnej klasy jakieś hasła, okrzyki dla podtrzymania na duchu reprezentantów lub zmobilizowanie ich do działania, bądź hamowania zapędów przeciwników.

Uczniowie doskonale wywiązali się z tych zadań. Ułożyli ciekawe hasła, np.

• Jeśli nie chcesz swojej zguby do słownika sięgaj luby".


• Kto ortografię dobrze zna, wie, gdzie pisać h i ch .


• Nie chcesz mieć dwój, to reguły kuj".

Oraz hasła dopingujące, np.:

• Va, Va ortografię dobrze zna."


• Vb z ortografii nie da się."

Impreza odbyła się na sali gimnastycznej.
Na wstępie przedstawiłyśmy cele konkursu oraz jego uczestników. Zapoznałyśmy uczniów z regulaminem eliminacji. Punktacji podlegały zadania ortograficzne i sportowe, a także dyscyplina, kulturalne kibicowanie oraz plakaty przygotowane przez uczniów.

Przebieg konkurencji (z komentarzem)

Zadanie 1. Koszykarska ściągawka.
Trzy osoby z każdej drużyny rzucają piłką do kosza z niedużej odległości. Liczba trafień wyznacza ilość możliwości korzystania ze słownika ortograficznego w czasie pisania dyktanda ( druga część konkurencji). Wygrywa ten zespół, który popełni jak najmniej błędów.

Tekst dyktanda ( na podst. Ortografia na wesoło):

Pewien król miał córkę hożą. Tę porównać mógłbyś z zorzą albo z świeżą różą cudną. Ów monarcha przed podróżą rzecze głosem dziwnie rzewnym: ,,Proszę, córki, mej królewny, ruszam precz za góry sine. Wróżbom ufam, że nie zginę. Hen, o tam spójrz, za górami mieszka mędrzec. On to da mi sposób pewny, by ma córa odtąd nie splamiła błędami pióra".

( 5 pkt. za bezbłędne napisanie dyktanda, -1 pkt. za każdy błąd ortograficzny)

Zadanie 2. Sztafeta.
Bieg na czworakach + przewrót w przód na materacu + przejście przez sztaetę + zadanie ortograficzne i powrót.

Zadanie dla grupy ortograficznej:
Uzupełnić wyrazy z lukami: bandaż, żądać, węgorz. (punktacja sportowa: 3pkt. za I miejsce, 2pkt. za II miejsce, 1pkt. za III miejsce; punktacja ortograficzna: 1pkt. za każdy poprawnie uzupełniony wyraz).

Zadanie 3. Ortograficzne skakanki.
Sportowcy po kolei skaczą na skakankach dopóki się nie ,,skują". W tym czesie grupa ortograficzna wypisuje jak najwięcej wyrazów z h. ( za każdy wyraz 1pkt., za błąd -1pkt.)

Zadanie 4.Krzyżówka trudnych wyrazów.
W pierwszej części zadania uczestnicy biorą udział w konkurencji sprawnościowej. Sztafeta: przejście (z piłeczką pingpongową trzymaną na łyżeczce) nad płotkiem, nzastępnie pod płotkiem i ponownie nad plotkiem + marsz slalomem między pachołkami + toczenie piłki lekarskiej po ziemi slalomem między pachołkami + przejście przez plotki. Drużyna, która wygra sprawnościowy etap konkurencji może odgadywać większą ilośc haseł i zdobyć tym samym więcej punktów. ( punktacja sportowa: I miejsce: 3 pkt. i możliwość odgadywania 7 haseł, II miejsce: 2pkt. i możliwość odgadywania 6 haseł, III miejsce: 1 pkt. i możliwość odgadywania 5 haseł; punktacja ortograficzna: za każde poprawne hasło 1 pkt.)

Krzyżówka
1. ptak zwiastujący deszcz (jaskółka)
2. święto plonów (dożynki)
3. wełna lub nici do robienia na drutach (włóczka)
4. przy nim odrabiasz lekcje ( biurko)
5. możesz na nim odpoczywać w ogrodzie (hamak)
6. narzędzie rzeźbiarza (dłuto)
7. sypialnia dla samuchodu (garaż)
8. bożonarodzeniowi aktorzy (kolędnicy)
9. kartka z widoczkiem (pejzaż)
10. jedno ze zbóż (pszenica)
11. np. Afryka, Azja (kontynent)
12. inaczej spór, sprzeczka (kłótnia)
13. może być nagrodą za zwycięstwo (puchar)
14. drzewo strojne w korale ( jarzębina)
15. grecki bohater (heros)
16. gotująca się woda (wrzątek)
17. brak ufności (nieufność)
18. zobowiązanie, obietnica (przyrzeczenie)

Zadanie 5. Rzuty do kosza.
Uczniowie losują trzy wyrazy z lukami (ó i u), następnie wrzucają woreczki do własciwych koszy oznaczonych literami u i ó:
I- chrust, płótno, prószyć, II- dopóki, wujek, wiór, III- próżnować, tchórz, okrutny; (za każdy trafny rzut 1 pkt., za poprawność ortograficzną każdego wyrazu 1pkt.).

Na zakończenie oceniona zostanie kultura i dyscyplina uczniów – max. 3pkt. oraz doping, kibicowanie, ocena plakatów – max. 3pkt.

Przadstawione przeze mnie zadania to tylko propozycja. Mam nadzieję, że zainspiruje ona nie tylko polonistów.

/Barbara Wróbel/
Racibórz