Zastaw obok użytkowania, służebności, hipoteki oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu to ograniczone prawo rzeczowe. Polski kodeks cywilny zakłada podział zastawu na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest zastaw na rzeczach ruchomych.
Jest jedną z form zabezpieczeń rzeczowych oraz zabezpieczeń wierzytelności. Może być ustanowiony jedynie na rzeczach ruchomych. Nie może być zabezpieczeniem nieruchomości, do tego służy hipoteka. Zastaw jest prawem akcesoryjnym, jego istnienie jest zależne od istnienia wierzytelności, co oznacza, iż wraz z zaspokojeniem wierzyciela zastaw upada. Przedmiotem zastawu mogą być tylko rzeczy, które przedstawiają jakąkolwiek wartość majątkową oraz współwłasność rzeczy ruchomej, jednakże tylko wówczas, gdy dana rzecz została wydana wierzycielowi i pozostali współwłaściciele rzeczy zgodzili się na obciążenie jej prawem zastawu.
Stronami zastawu zastawca, czyli właściciel rzeczy oraz zastawnik, czyli wierzyciel. Między nimi musi dojść do zawarcia umowy. Sama umowa nie wystarczy do powstania zastawu, albowiem konieczne jest wydanie rzeczy wierzycielowi, bądź osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły. Zastawnik (wierzyciel) ponosi odpowiedzialność za szkodę, albowiem po wygaśnięciu zastawu rzecz powinna zostać zwrócona zastawcy. Nie można dopuszczać do pogorszenia rzeczy. Jeżeli zastawnik czynił nakłady na rzecz, aby utrzymać ją w niepogorszonym stanie, to po wygaśnięciu zastawu ma prawo dochodzić od zastawcy zwrotu tych nakładów.
Realizacja prawa zastawu polega na uzyskaniu tytułu wykonawczego i przeprowadzeniu na jego podstawie egzekucji, czyli prawomocnego orzeczenia sądowego, ugody przed sądem lub mediatorem, aktu notarialnego. Aby stały się tytułem wykonawczym, muszą one być zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Do ustanowienia zastawu może dojść także z ustawy. Powstaje na mocy szczególnych przepisów. Przysługuje na przykład wynajmującemu na zabezpieczenie czynszu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu. Drugą kategorią zastawu przewidzianą w kodeksie cywilnym jest zastaw na prawach. Chodzi o prawa zbywalne, które mogą być przedmiotem obrotu, jak np. udział wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, akcje, prawo do patentu, prawo do znaku towarowego.
/p/
Czytaj także: Bezpłatna porada prawna – zadaj pytanie >>
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
