Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie IV.
W niniejszym artykule chciałabym przedstawić pomysły zabaw wybrane z książki pani Marii Wilczek ( Zabawy słowem, Nasza Księgarnia 1986). W zamyśle autorki mają one stanowić pomoc dla rodziców, którzy rozumieją konieczność systematycznej pracy nad językowym wychowaniem swoich dzieci.Czas na tego rodzaju zabawy powinien się jednak znaleźć na lekcjach języka polskiego. Można nimi także wypełnić wolne chwile na wycieczkach, koloniach, obozach. Polecam zatem sugestie pani Marii Wilczek nauczycielom. Każda zabawa to pomysł na całą lekcję lub przynajmniej na "językową rozgrzewkę". Oczywiście, w zależności od konkretnego celu zajęć zabawy można utrudnić lub ułatwić.
Tego typu ćwiczenia pomogą uczniom formułować i wyrażać myśli, wzbogacić słownictwo, a ponadto wyrabiają spostrzegawczość, pamięć, ćwiczą refleks, umiejętność kojarzenia, rozwijają fantazję i wyobraźnię. Należy również zwrócić uwagę na jeszcze inny aspekt tego rodzaju ćwiczeń, mianowicie, uczą umiejętności słuchania i reagowania na słowa partnera.
Przedstawione poniżej pomysły z książki pani Wilczek korespondują z programem klasy czwartej, mogą być wykorzystane jako dopełnienie prac nad baśnią.
Bal u królowej wszechbajek
Ta zabawa sprzyja zarówno rozwijaniu fantazji, jak i umiejętności narracyjnych.
Na wstępie nauczyciel zapowiada, że królowa wszechbajek wdaje bal karnawałowy, na który zaprasza do swego pałacu baśniowych bohaterów. Zbliża się właśnie godzina rozpoczęcia uroczystości i przed pałac zajeżdżają różne pojazdy. Wysiadają z nich zaproszeni goście, niosąc dary dla królowej. Oto otwierają się podwoje pałacu i na schody prowadzące do sali balowej wstępuje pierwszy gość.
Po tym wstępie każdy z uczestników zabawy wprowadza na bal jednego ze swoich ulubionych bohaterów, opisując jego postać, strój, pojazd, którym przyjechał, dary, które przywiózł itp. Swoje wypowiedzi dziecko może powiązać z ruchem, gestem i mimiką.
A kto widział większe dziwy
Każdy uczestnik zabawy kolejno zadziwia słuchaczy krótką relacją o tym, co widział niespotykanego w świecie realnym.
Dla przykładu: "Ja widziałem słonia, który miał cztery trąby", "A ja mrówkę wielką jak góra", "Oglądałem auto, które skakało jak kangur", "Widziałem dom, w którym zamknięte było całe wielkie miasto…"
Na tej zasadzie można też krótko opisać swoje przygody z krainy fantazji." Wyobraźcie sobie – może powiedzieć pierwszy uczestnik – wczoraj wieczorem, kiedy powiał wiatr, wzbiłem się na szczyt wysokiej wieży, niczym płatek śniegu, a stamtąd zobaczyłem rozległe pola poza miastem, na których widać było wystawę lodowych rzeźb błyszczących w zimowym słońcu…"
"A ja pewnego ranka – zacząć może swoją krótką relację drugi uczestnik – znalazłem na ulicy mały balonik. Gdy go podniosłem, zaczął rosnąć i rosnąć, aż stał się taki wielki jak drzewo i właśnie wtedy wraz ze mną uniósł się w górę". Teraz kolejny uczestnik rozpoczyna nową opowieść.
Można też na przemian kontynuować jedno opowiadanie – improwizację. Nie znając oczywiście zamiaru poprzednika można snuć opowieść zgodnie z własnym scenariuszem, który znów ulegnie zmianie, kiedy po kilku zdaniach przejmie wątek opowieści następny uczestnik. W ten sposób może powstać wspólnie tworzona bajka czy opowieść pełna najdziwniejszych wątków i niecodziennych okoliczności.
Bajka z przeszkodami
Jeden z uczestników ustawia na stole trzy do pięciu zupełnie przypadkowych przedmiotów, np. łyżeczkę, pióro, wazon, kamyk, książkę. Drugi uczestnik rozpoczyna opowieść na dowolny temat, w której muszą one odegrać jakąś rolę, przy czym może, ale nie musi, obowiązywać kolejność ich włączania w tok opowiadania zgodna z kolejnością ich ustawienia na stole.
Ta oto ostatnia zabawa posłużyła mi jako inspiracja do lekcji syntetyzującej wiadomości i umiejętności z zakresu baśni w klasie czwartej.
Scenariusz lekcji języka polskiego w kl. IV
Temat: Przygody z krainy fantazji.
Cele operacyjne
Wiadomości:
Uczeń:
– potrafi wymienić cechy baśni i zilustrować je przykładami;
– zna podstawowe części mowy;
– klasyfikuje wyrazy wg części mowy.
Umiejętności:
Uczeń:
– skutecznie komunikuje się i współpracuje w grupie;
– tworzy krótkie baśniowe opowiadania;
– wyraża opinię, ocenia wartość pomysłu innych uczniów;
– redaguje teksty twórcze.
Metody: mapa mentalna, metoda ćwiczeń praktycznych, prezentacja.
Formy pracy: z całą klasą, indywidualna, grupowa.
Środki dydaktyczne: wizytówki z wyrazami (różne części mowy), zestawy przedmiotów dla grup, znaczki określające nastrój na lekcji.
TOK LEKCJI:
I Część organizacyjna i wstępna.
Przed lekcją uczniowie otrzymują wizytówki z wyrazami związanymi z baśnią: wróżka, skrzat, czarować, baśniowy itp.
1. Organizowanie grup.
Uczniowie zajmują miejsca przy stolikach oznaczonych nazwami części mowy: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, przyimki.
2. Wprowadzenie do tematu, podanie celów lekcji, zapisanie tematu na tablicy i w zeszytach.
II Część zasadnicza.
1. Przypomnienie cech gatunkowych baśni.
Uczniowie podają tytuły znanych baśni, przykłady rozpoczęcia i zakończenia utworu, postaci i wydarzeń fantastycznych itp. Tworzą notatkę w formie mapy mentalnej.
2."Językowa rozgrzewka".
Nauczyciel rozpoczyna opowieść: " Dawno, dawno temu stał na wysokiej górze piękny zamek, w którym nikt nie mógł zamieszkać, bo duch zamczyska przegnał każdego śmiałka, który próbował przekroczyć próg jego siedziby". Kolejnych kilka osób podejmuje opowieść, aż do jej zakończenia.
3. Materiał językowy.
Nauczyciel rozdaje kartki ksero, które uczniowie wklejają do zeszytów.
Początek baśni:
Za górami, za lasami…
Dawno, dawno temu…
W dalekiej krainie…
Był sobie raz…
Pewnego razu…
Za siedmioma górami…
Zakończenie baśni:
I wszyscy żyli długo i szczęśliwie.
I ja tam byłem, miód i wino piłem…
Dwie dziurki w nosie i skończyło się.
Zwroty pomagające połączyć ze sobą kolejne wydarzenia;
Nagle stało się coś dziwnego…
I wtedy wydarzyło się…
Nikt się tego nie spodziewał…
Sprawy potoczyły się zupełnie inaczej…
Nagle się obudziłem…
4. Praca w grupach.
Uczniowie wybierają szefa grupy, sprawozdawcę, strażnika czasu. Następnie otrzymują zestawy przedmiotów przygotowane przez nauczyciela (przykładowy zestaw dla jednej z grup: łyżeczka, pierścionek, koperta). Zadaniem grupy jest stworzenie baśniowej opowieści, w której przedmioty te odegrały jakąś rolę.
5. Prezentacja efektów pracy grup.
III Podsumowanie i ewaluacja.
1. Wypowiedzi uczniów i nauczyciela oceniające pomysły i pracę grup.
2. Praca domowa:
a) Wymyśloną przez twoją grupę opowieść zapisz w zeszycie. Zadbaj
o ładny język i poprawny styl wypowiedzi.
Lub
b) Wykonaj ilustrację do baśni zaprezentowanej przez twoją grupę.
Na zakończenie uczniowie, wychodząc z klasy, przypinają swoje wizytówki przy odpowiednich znaczkach ilustrujących nastrój po zajęciach ( buźki uśmiechnięte, wesołe, obojętne, smutne itp.) podpisane w następujący sposób:
- Jestem zadowolony i dumny, bo stworzyłem coś nowego, pięknego.
- Było wspaniale! Jestem zdolny i bystry. Czuję się świetnie!
- Pomysł mi się podobał, ale nie radziłem sobie.
- Czuję się znudzony. Nie chciało mi się myśleć.
- Jestem zły, bo nic mi się nie udało. Czuję się gorszy od innych.
/Barbara Wróbel/
Racibórz
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
