Na 7 kwietnia przypada Światowy Dzień Zdrowia. Tegoroczny obchodzony jest pod hasłem: „Chrońmy zdrowie przed wpływem zmian klimatycznych.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że temat tego dnia będzie koncentrował się na ochronie zdrowia przed szkodliwym wpływem zmian klimatycznych.
Niektóre ze skutków zmian klimatycznych stają się w coraz większym stopniu widoczne. W dłuższej perspektywie czasowej, szczególne obciążenie dla przyszłych pokoleń stanowić będą skutki zdrowotne i społeczno-gospodarcze zmian klimatycznych. Rozwój transportu, zwiększone wydobycie i przetwarzanie paliw kopalnych oraz zmiany w użytkowaniu ziemi poprzez np. wycinanie lasów i niszczenie niektórych form rolnictwa spowodowały wzrost emisji gazów, zarówno tych występujących naturalnie w atmosferze (np.CO2 , metan, ozon), jak i wytwarzanych w wyniku działalności człowieka (tlenki azotu, freony). Zwiększona koncentracja tych gazów (głównie CO2) w atmosferze wywołuje znaczące nasilenie efektu cieplarnianego, a w konsekwencji zachwianie klimatycznej równowagi Ziemi.
Naukowcy z Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) ocenili ryzyko związane z działalnością ludzi na zmianę klimatu i wyłonili kluczowe konkluzje:
– Ocieplenie z prawdopodobieństwem ponad 90% jest spowodowane przez działania człowieka
– Średni wzrost temperatury w XXI wieku wyniesie 2-4°C, a może sięgnąć nawet 6,4°C
– W 2080 roku bez wody pozostanie od 1,1 do 3,2 miliarda ludzi. W tym samym czasie ponad 600 milionów ludzi będzie cierpiało głód
– Aby nie dopuścić do przekroczenia wzrostu średniej temperatury na Ziemi o 2,0-2,4 stopnia, należy najwyżej do 2050 roku ograniczyć roczną emisję dwutlenku węgla do atmosfery o 50-85%.
Efekt cieplarniany powoduje, topnienie arktycznych lodowców, wzrost poziomu mórz, nasilenie częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk meteorologicznych, które pustoszą zaludnione obszary odbierając im życie i mienie (fale upałów, gwałtowne burze i ulewy, huragany, pożary) oraz przemieszczenie stref nadających się pod uprawy, stwarzając zagrożenie dla wielu gatunków i ekosystemów.
Nie bez znaczenia jest również wpływ tych zmian na zdrowie samego człowieka. Powodują one:
– częstsze udary słoneczne i zgony na skutek fali upałów, ale jednocześnie mniej zgonów na skutek wyziębienia
– zagrożenie życia i zdrowia na skutek ekstremalnych zjawisk pogodowych
– rozprzestrzenianie się chorób przenoszonych przez komary, roztocza, kleszcze, ślimaki, skorupiaki i inne zwierzęta
– wzrost częstości schorzeń wywołanych zanieczyszczeniem powietrza i hałasem.
Najbardziej szkodliwymi czynnikami tego klimatu są:
– Dwutlenek węgla znajdujący się w powietrzu, który powoduje częstsze występowanie u mieszkańców chorób dróg oddechowych oraz zwiększoną ich podatność na choroby nowotworowe
– Tlenki azotu, które podwyższają ciśnienie krwi, powodują zaburzenia krążenia, spadek wydajności oddechowej oraz drażnią oczy
– Oddychanie powietrzem miejskim z tlenkiem węgla (CO) podwyższa ryzyko zawału serca, choroby wieńcowej oraz chorób układu krążenia. Co więcej zastępuje tlen w krwi i powoduje jego niedobór co może prowadzić do uszkodzeń systemu nerwowego i mózgu, nawet do śmierci
– Kadm (Cd) kumuluje się w wątrobie, nerkach i kościach i może powodować raka płuc i osteoporozę. Wzmaga także nadciśnienie tętnicze
– Ołów (Pb), który osadza się w kościach i wpływa na nerki oraz system nerwowy np. może powodować choroby umysłowe. Jest szkodliwy dla wątroby oraz osłabia oczy
– Fluor (F) jest potrzebny dla organizmu (np. kości, zęby), lecz w niewielkich ilościach. Zbyt wielkie dawki niszczą kości, nerki i płuca, mogą powodować raka płuc
– Ozon troposferyczny (O3) powodujący np. smog foto-chemiczny drażni oczy i system oddechowy, może nawet częściowo uszkodzić górne drogi oddechowe.
Skutki postępujących zmian klimatycznych mają zasięg globalny. Najprostszym i jednocześnie podstawowym sposobem zapobiegania dalszemu ocieplaniu klimatu jest efektywniejsze wykorzystywanie energii. Nawet niewielki wysiłek każdego z nas włożony w zmianę dotychczasowych przyzwyczajeń może mieć wpływ na stan środowiska naturalnego.
WYSTARCZY TYLKO CHCIEĆ:
Oszczędzaj wodę:
– nie zużywaj więcej wody niż jest do naprawdę konieczne
– korzystaj z prysznica zamiast kąpieli w wannie- jest zdrowszy i oszczędniejszy, a przy tym zmniejsza emisję CO2 nawet o 230 kg rocznie na osobę
– zakręcaj kran gdy woda nie jest ci potrzebna (np. podczas mycia zębów)
– kiedy zmywasz ręcznie zatykaj zlew, oszczędzisz 50% niezbędnej do tej czynności wody.
Ograniczaj ilość odpadów:
– segreguj śmieci w swoim gospodarstwie domowym i wyrzucaj je do oznaczonych pojemników zbiorczych
– zrezygnuj z używania jednorazowych torebek i reklamówek- z powodzeniem zastępują je torebki papierowe i torby płócienne (są estetyczne, wygodne i można użyć ich wielokrotnie)
– jeśli masz możliwość, wybierz towar bez opakowania lub w opakowaniu przyjaznym dla środowiska, używaj produktów z recyklingu, np. papieru toaletowego czy ręczników papierowych
– nie wyrzucaj baterii, akumulatorków i elektrośmieci tzn. nieużywanego, przestarzałego lub zepsutego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do śmietnika
Oszczędzaj energię elektryczną:
– stosuj żarówki energooszczędne- są trwalsze i zużywają 5 razy mniej energii od tradycyjnych źródeł światła co oznacza 5-krotnie niższe rachunku
– dopasuj moc oświetlenia do zapotrzebowania w danym pomieszczeniu, nie zostawiaj zapalonego światła w pustym pokoju
– nie pozostawiaj sprzętu elektronicznego w trybie czuwania tzw. „standby”, świecące diody w czterech urządzeniach w domu powodują emisję ponad 200 kg CO2 rocznie i kosztują nas dodatkowe 70 zł
– nie pozostawiaj w gniazdku ładowarki do telefonu komórkowego – pobiera prąd, który w 95% jest marnowany
– zmniejsz ogrzewanie o 10C – pozwoli to zaoszczędzić 7% zużywanej energii nie wpływając na zmianę naszego samopoczucia.
Oszczędzaj gaz:
– nie gotuj bez pokrywki- przyrządzając potrawy w ten sposób marnujesz 300% energii
Ogranicz ilość podróży samochodem i samolotem
– każde zaoszczędzone cztery litry paliwa to 10 kg CO2 mniej w atmosferze. Częściej wybieraj transport publiczny lub rower
Nie wycinaj drzew, hoduj rośliny doniczkowe:
– chronią przed hałasem, pozytywnie jonizują powietrze, pochłaniają dwutlenek węgla (CO2), zielony kolor uspakaja.
Ogranicz zużycie detergentów i środków czystości:
– emitują chlor, który bierze udział w powstawaniu dziury ozonowej
Dbaj o zdrowie:
– nie pal – każdy papieros skraca życie o 8 minut
– myj owoce – usuniesz 70% zanieczyszczeń ołowiem
– nie kupuj żywności z konserwantami, sztucznie barwionej i słodzonej słodzikiem
– sprawdzaj datę ważności produktów
– nie hałasuj
/Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Raciborzu/
Środowisko, jakość życia, ekologia
