Podczas konferencji mówiono o znaczeniu głosu mieszkańców, wpływie smogu na zdrowie i o rozwiązaniach systemowych w walce o czyste powietrze.
15 listopada Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego wraz z redakcją Gazety Wyborczej zorganizował konferencję pod hasłem „Śląskie bez smogu! Jak to zrobić?”. Było to podsumowanie wielomiesięcznej akcji, podczas której zapoznawano się z pomysłami mieszkańców województwa na czyste powietrze i inicjowano różnorodne sposoby walki ze smogiem.
Henryk Mercik, członek Zarządu Województwa Śląskiego, mówił o szczycie klimatycznym ONZ w Bonn. Jak podkreślił, jedną z podgrup dyskusyjnych była ta utworzona przez liderów lokalnych i regionalnych, w tym ośrodki metropolitalne. – W tym gronie nikt nie miał wątpliwości, że to właśnie regiony są kluczowym graczem w kontekście oddziaływania na środowisko. I to na różnych płaszczyznach. Na przykład tylko z pozoru właściwe planowanie przestrzenne niewiele ma wspólnego z ochroną środowiska. Teraz sami stajemy przed tego typu wyzwaniami w dobie walki o czyste powietrze. W przyszłym roku Szczyt Klimatyczny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawita do Katowic. To będzie dobra okazja do przedstawienia swoich sposobów i pomysłów na walkę ze smogiem – stwierdził. – Wystarczy spojrzeć na tabelę zanieczyszczenia powietrza, żeby wiedzieć, że jest źle. I chyba nie ma nic gorszego, jak ewentualny brak tej świadomości – uważa Henryk Mercik.
Członek Zarządu Województwa Śląskiego wspomniał również o wielomiesięcznych konsultacjach społecznych przeprowadzonych w trakcie powstawania przepisów antysmogowych. Z tym, że w procesie kształtowania się tych uchwał ważny jest – oprócz stanowiska ekspertów – udział mieszkańców, zgodził się Wojciech Kozak, wicemarszałek województwa małopolskiego. – Te liczne rozmowy i konsultacje przyczyniły się również do większego zrozumienia problemu. Kraków rocznie odwiedza około 15 mln turystów. Do samych Balic przylatuje ich 5 mln w ciągu 12 miesięcy. Teraz, po miesiącach dyskutowania na naprawdę różnych płaszczyznach o smogu, widok turysty z maską na twarzy już nikogo nie dziwi. Staje się jak najbardziej normalnym obrazkiem – tłumaczył wicemarszałek.
O destrukcyjnym wpływie smogu na zdrowie i życie mówił prof. Paweł Buszman, kardiolog, prezes zarządu Polsko-Amerykańskich Klinik Serca. Przytoczył najnowsze dane, według których tylko w trzech pierwszych kwartałach 2017 roku umarło 15 tys. więcej Polaków niż we wcześniejszych, porównywalnych okresach. – Obecnie mamy niestety jeden z najwyższych wskaźników umieralności od czasów stanu wojennego. W krajach Europy Zachodniej jest zupełnie odwrotny trend i tam ludzie żyją coraz dłużej. Jaka jest przyczyna takiego stanu rzeczy? Polska jest w absolutnej czołówce europejskiej, jeżeli chodzi o zapylenie pyłami PM10 i PM2,5. Zanieczyszczenie powietrza zaś jest jedną z głównych przyczyn zawałów i udarów mózgu, które stanowią z kolei przyczynę zgonu w 70% przypadków. Warto też wspomnieć o skutkach demograficznych, a tym samym ekonomicznych i gospodarczych. Wedle ostatnich badań w latach 2030-2050 ma ubyć prawie milion Polaków. Rozmowa o realnych kosztach finansowych zaczyna się od 100 mld zł – podkreślił prof. Buszman.
Według ekspertów niepokojąca jest nadal za mała świadomość społeczna o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą smog, szczególnie wśród młodych ludzi. Z tego powodu w czterech subregionach województwa śląskiego zorganizowano warsztaty, podczas których mieszkańcy mogli dzielić się swoimi spostrzeżeniami i pomysłami na skuteczną walkę ze smogiem. Projekty można zobaczyć i ocenić na stronie turozmawiamy.slaskie.pl. Jeszcze w listopadzie Zarząd Województwa Śląskiego wybierze najlepszy z nich, który zostanie zrealizowany.
Również prof. Jarosław Zuwała, zastępca dyrektora badań i rozwoju Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla, podkreślał konieczność rozbudzania społecznej świadomości odnośnie skutków i skali zanieczyszczonego powietrza. – Jeszcze 20-30 lat temu w ogóle w publicznej dyskusji nie było czegoś takiego jak smog. Śmierdzi to śmierdzi. Trzeba zamknąć okno, o czym tu w ogóle gadać? Teraz jest jednak inaczej. Coraz więcej młodych ludzi się organizuje wokół tego problemu. Trzeba to poszerzać i pogłębiać. I mówić do skutku o konsekwencjach medycznych, bo tego nigdy nie za dużo – mówił prof. Zuwała.
Według prof. Marka Sitarza, kierownika Katedry Transportu Szynowego Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, na efektywność zwalczania smogu wpływa brak rozwiązań systemowych na terenie całego kraju. – W pierwszej kolejności powinniśmy się wszyscy zastanowić, jakie są podstawowe źródła zanieczyszczenia powietrza. Niestety, zdecydowana większość społeczeństwa niezbyt z tego zdaje sobie sprawę. A tylko wtedy będzie można poważnie podchodzić do kwestii zwalczania tych źródeł. Za zanieczyszczenie powietrza odpowiada spalanie domowe, ruch samochodowy oraz zanieczyszczone drogi, o czym najczęściej zapominamy w pierwszej kolejności. Bez działań formalnych, z pozycji całego kraju, nie widzę szans na zmianę obecnego trendu. Na razie brakuje odwagi wśród polityków. Może to się zmieni – mówił prof. Sitarz. Wspomniał o systemowych rozwiązaniach podjętych w Sztokholmie – po wprowadzeniu opłat 2 euro za pierwszą godzinę parkowania w stolicy Szwecji bardzo szybko było aż o 90 proc. mniej samochodów.
Jednak jak stwierdzili eksperci, transport zbiorowy w Polsce jest w nie najlepszym stanie, zarówno jeśli chodzi o organizację, jak i stronę finansową. Mimo to efektywna polityka antysamochodowa w największych polskich miastach pod warunkiem zmian jest jak najbardziej możliwa.
Uczestnicy spotkania dyskutowali również o węglu. Według nich nawet w dobie elektromobilności odchodzenie od niego byłoby dużym i bardzo kosztownym błędem. Problemem nie jest węgiel, a sposób jego palenia.
„Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
————————————————
Zobacz również inne materiały o tematyce ekologicznej na:
fot. BP Tomasz Żak/slaskie.pl
oprac. /kp/
Środowisko, jakość życia, ekologia
