Restrykcyjne nakazy i zakazy uchwały antysmogowej najboleśniej uderzają w najuboższe osoby, które ze względów finansowych nie mają możliwości sprostania jej wymogom.
Do naszej redakcji napisała oburzona czytelniczka, która uważa, że zapisy uchwały antysmogowej w obecnej formie są zbyt restrykcyjne m.in. dla mieszkańców kamienic socjalnych w Raciborzu.
W liście do redakcji mieszkanka Raciborza zwraca uwagę na fakt, iż restrykcyjne nakazy i zakazy uchwały antysmogowej, które z założenia mają ograniczyć niebezpieczne zjawisko smogu i chronić życie i zdrowie nas wszystkich, jednocześnie najboleśniej uderzają w najuboższych mieszkańców Raciborza, jak i innych miast. Swój punkt widzenia czytelniczka wyjaśnia na przykładzie mieszkańców raciborskich kamienic socjalnych.
– Kamienice socjalne są w najgorszym stanie budowlanym w naszym mieście – uważa raciborzanka. Mieszkanka zwraca uwagę na stopień zniszczenia elewacji zewnętrznej czy brak docieplenia budynków. Stare okna, jak i zdewastowane bądź niedomykające się drzwi wejściowe do klatek schodowych – to kolejne czynniki, które przyczyniają się do większego wychładzania budynków zimą. A większa utrata ciepła to wyższe wydatki na opał, a jak wiadomo – ceny węgla, m.in. z uwagi na niskie wydobycie krajowego górnictwa i wprowadzone uchwały antysmogowe, znacząco wzrosły. Tymczasem mieszkańcami kamienic socjalnych niejednokrotnie są osoby o najniższych dochodach, otrzymujące dopłaty do czynszu czy pomoc z opieki społecznej.
– Szczęśliwcy mogą otrzymać z opieki społecznej jedną tonę węgla na sezon zimowy – pod warunkiem, że ich dochód nie przekroczy progu o choćby złotówkę, ponieważ takie przekroczenie dyskwalifikuje rodziny o skromnych dochodach do otrzymania takiej pomocy. Reszta mieszkańców kamienic socjalnych jest niejednokrotnie zmuszona palić czymkolwiek, aby zarówno osoby starsze, schorowane i niepełnosprawne, jak i dzieci nie przemarzły w czasie sezonu zimowego – przedstawia problem nasza czytelniczka. Za nieprzestrzeganie nakazów i zakazów określonych w uchwale mieszkańcom grozić może kara grzywny w wysokości od 20 zł do 5000 zł.
– W związku z powyższymi faktami protestujemy przeciwko straszeniu nas, mieszkańców, karami finansowymi za brak możliwości sprostania wymogom uchwały antysmogowej – podsumowuje w swoim liście raciborzanka.
Komentarz Katarzyny Polak, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Racibórz:
Uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego Nr V/36/1/2017 z 7 kwietnia 2017r w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, zwana popularnie uchwałą antysmogową, weszła w życie 1 września 2017r.. Zakazy wprowadzone tą uchwałą stanowią prawo i obowiązują wszystkich, równość wobec prawa jest bowiem normą konstytucyjną. Osoby o gorszej sytuacji finansowej nie mogą tu być wyjątkiem.
Zgodnie z art. 334 Prawa ochrony środowiska: „Kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 96, podlega karze grzywny.” Zgodnie z art.24 Kodeksu wykroczeń grzywna wynosi od 20 zł do 5000 zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy 1000 zł (art. 96 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Zgodnie z art. 24 § 3 k.w. sąd przy wymierzaniu kary grzywny bierze pod uwagę dochody sprawcy, warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe oraz możliwości zarobkowe.
Jeśli chodzi o udzielanie wsparcia, to Miasto, tak jak w latach wcześniejszych, nadal udzielać będzie dotacji mieszkańcom modernizującym źródła ciepła (niezależnie od ich dochodów). Osoby o złej sytuacji finansowej mogą korzystać z pomocy społecznej.
Miasto sukcesywnie modernizuje zasób mieszkaniowy gminy, w 2017r. termomodernizacji poddano 8 budynków wielomieszkaniowych, w 2018r. planuje się 7 kolejnych, stopniowo termomodernizacji będą poddawane kolejne obiekty.
Na dzień dzisiejszy uchwała obowiązuje i musi być przestrzegana.
Uchwała nie ogranicza możliwości sprzedaży paliw. Obowiązujące zakazy dotyczą wyłącznie eksploatacji instalacji, w których następuje ich spalanie. Składy opału mogą mieć w ofercie paliwa, których spalanie na terenie województwa jest zakazane.
Niezgodność uchwały antysmogowej z Konstytucją podnosi Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla:
Działania podejmowane celem ograniczenia zanieczyszczenia powietrza są niezwykle ważne. Dlatego też, obecnie jedna po drugiej powstają i wprowadzane są przez Sejmiki Wojewódzkie tzw. uchwały antysmogowe. Aktualnie, uchwały antysmogowe przyjęły już województwa małopolskie (odrębną dla miasta Krakowa i dla pozostałej części województwa) oraz śląskie. Prace nad projektami uchwał prowadzą również województwa opolskie, dolnośląskie, łódzkie, mazowieckie i wielkopolskie. Wszystkie wskazane uchwały bądź ich projekty są powieleniem tego samego wzorca uchwały, który jako pierwszy opracował Sejmik Województwa Małopolskiego i jedynie w niewielkim zakresie wprowadzają inne bądź dodatkowe rygory lub obowiązki.
Zdaniem Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla, zapisy zawarte w uchwałach antysmogowych mogą budzić wątpliwości w zakresie ich zgodności z Konstytucją RP, m. in. z uwagi na to, że:
1. nie dopuszczono możliwości stosowania innych rozwiązań technicznych, mogących spełnić wymagania granicznych wartości emisji, takich jak możliwość montażu elektrofiltrów lub dodatkowych palników wewnętrznych, spalających szkodliwe związki zawarte w dymie;
2. odgórnie nakazano wymianę wszystkich, również obecnie użytkowanych kotłów, na nowe, zgodne ze wskazanymi parametrami, mimo że ustawa tego nie nakazuje, a wręcz przeciwnie – wskazuje, że tylko nowo montowane kotły muszą spełniać określone parametry emisji;
3. nakazano w części uchwał stosowanie konkretnych paliw lub konkretnego systemu ogrzewania, mimo iż ustawa tego nie nakazuje, a wręcz przeciwnie – wprowadza w tym zakresie dowolność;
4. zakazano stosowania instalacji z ręcznym podawaniem paliwa oraz, w przypadku miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, jedynie z zamkniętą komorą spalania, mimo iż ustawa i przepisy wyższej rangi tego nie nakazują, a wręcz przeciwnie – wprowadzają w tym zakresie dowolność;
5. wprowadzono na różnych obszarach, różniące się od siebie normy prawne, mimo że dotyczą tej samej grupy podmiotów, a sytuacja na tych terenach nie różni się w takim zakresie, aby uzasadnione było takie zróżnicowanie sytuacji adresatów uchwał;
6. naruszono zasadę proporcjonalności, nie dokonując szczegółowo:
a) analizy sytuacji faktycznej, w tym finansowej adresatów uchwał,
b) badań i analiz stopnia i skutków zanieczyszczenia na całym obszarze i terenie, na którym wprowadzane są uchwały;
c) analizy ekonomicznej i zestawienia kosztów wprowadzenia uchwał, jakie zmuszeni będą ponieść ich adresaci oraz samorządy;
d) analizy możliwości faktycznych realizacji i przestrzegania uchwał przez ich adresatów, gdyż nie brano pod uwagę barier architektonicznych, budowlanych i konstrukcyjnych, które uniemożliwiają montaż w danym obiekcie kotłów dopuszczonych przez uchwały;
e) analizy uregulowania w uchwałach gwarancji dofinansowania dla adresatów uchwał, mimo iż oczywistym jest, że ich wdrożenie pociągnie za sobą znaczne koszty finansowe;
7. naruszono zasadę zaufania obywateli do prawa, gdyż nakazano, aby wszystkie nowo uruchamiane instalacje były zgodne z warunkami uchwał już od momentu ich wejścia w życie, podczas gdy zupełnie pominięto kwestie sytuacji aktualnie realizowanych inwestycji, co do których wydano decyzje o pozwoleniu na budowę na podstawie dotychczasowych przepisów, gdzie dopuszczono wykonanie instalacji o niższych parametrach.
19 września 2017 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie rozpatrywał skargi, jakie wpłynęły w związku z uchwałą antysmogową wprowadzoną dla Małopolski. Skargi złożyły dwie osoby fizyczne eksploatujące instalacje, które nie spełniają wymogów oraz dwa podmioty gospodarcze, zajmujące się sprzedażą węgla. Orzeczenie w tej sprawie wydane miało zostać 3 października 2017 roku.
Czytaj więcej: Uchwały antysmogowe są niezgodne z prawem?
Katarzyna Krentusz
Na zdjęciu: fragment ulotki opracowanej przez UM Racibórz, na którą powołuje się czytelniczka, autorka listu do redakcji.
Środowisko, jakość życia, ekologia
