– Dlaczego pracownik straży pożarnej nazywa się strażakiem, a ten, który pracuje w straży miejskiej – strażnikiem? – pytał Czytelnik raciborz.com.pl. Zobacz, co mówi Prof. Jan Miodek.
Anna Burek: Panie Profesorze, jaka jest różnica w semantycznym rozróżnieniu dwóch nazw zawodów: strażnika i strażaka? Dlaczego powyższe nazwy są tak zróżnicowane?
Prof. Jan Miodek: Bardzo dobrze, że tak jest. To wszystko się wywodzi od straży. Przy okazji możemy sobie powiedzieć, że oba te słowa są bohemizmami, czyli wyrazami, które ostatecznie ukształtował język czeski, bo bohemia po łacinie to tyle co Czechy. To była na początku stroża i dlatego mamy stróża do dziś, ale jest strażak i strażnik – w tych formach ostateczna konstrukcja ma kształt czeski. A dlaczego jest strażak i strażnik? Tutaj wykorzystano przyrostek -ak i -nik żeby właśnie zróżnicować tego, który w ogóle chroni coś tam – strażnika, od tego strażnika, który nas chroni przed pożarem – strażaka. To na tej zasadzie (jeszcze pamiętam te czasy) koło człowieka, który prowadził tramwaj, były nieraz we Wrocławiu dwie tabliczki: rozmowa z motorniczym zabroniona albo rozmowa z motorowym zabroniona. Dzisiaj się już tego motorowego nie zobaczy i dobrze się stało, że dzisiaj jest już tylko motorniczy, dlatego że on się nam jednoznacznie kojarzy z kierowcą tramwaju. Także to rozdzielenie się słowotwórcze strażaka i strażnika jest czymś bardzo, bardzo korzystnym dla języka, bo tworzy dwie spolaryzowane formalnie i znaczeniowo konstrukcje, chociaż ten sem, czyli element znaczeniowy, jest wspólny w obu tych słowach – oni chronią.
Specjalnie dla raciborzan, prof. Jan Miodek odpowiada na nurtujące ich pytania. Co tydzień, profesor na łamach portalu wyjaśnia jedno z zagadnień nadesłanych przez Czytelników.
Środowisko, jakość życia, ekologia
.jpg "Program")
.jpg "Ostatnia szansa dla Rafako. Związkowcy proszą premiera o pilną interwencję")
