W okresie przemian i reform, obejmujących obecnie polską szkołę, jednym z ważnych elementów w procesie kształcenia przyszłych nauczycieli i pedagogów z zakresu wykorzystania w edukacji nowoczesnych technologii informacyjnych jest wykształcenie u nich postaw proinformatycznych.
Żyjemy w coraz bardziej skomputeryzowanym świecie, który wymusza na nas umiejętności posługiwania się nowymi 
narzędziami. Doświadczenia studentów kierunków pedagogicznych i typowo nauczycielskich w pracy z komputerem są zróżnicowane. Tok studiów przewiduje przedmioty informatyczne, takie jak technologia informatyczna. Niestety jednak liczba godzin tego przedmiotu jest z reguły zbyt mała, a sytuację pogarsza brak codziennego dostępu do komputera. Postęp w informatyce, w porównaniu z innymi dziedzinami nauki, jest bardzo szybki – nowe komputery po kilku latach stają się technologicznie przestarzałe. Odnosi się to nie tylko do sprzętu komputerowego, ale również do oprogramowania. Jest zatem zrozumiałe, iż wielu osobom, zwłaszcza reprezentującym inne niż informatyka dziedziny, trudno nadążyć za nowinkami technicznymi. Z tego powodu za niezwykle ważne uważam kształtowanie u studentów kierunków pedagogicznych – poza umiejętnościami posługiwania się nowoczesnymi technikami komputerowymi – postaw, które w późniejszej pracy zawodowej zaowocują chęcią do samokształcenia w tej dziedzinie.
Na kształtowanie postawy proinformatycznej studenta wpływać możemy poprzez trzy elementy: przekazanie mu wiedzy o możliwościach wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjnych w edukacji i pożytkach z tego płynących, rozwijanie umiejętności posługiwania się komputerem, tworzenie pozytywnego nastawienia do tego narzędzia
W swojej 30 letniej praktyce nauczycielskiej spotkałem się wielokrotnie z przypadkami niechęci do komputera, w rzadkich przypadkach graniczącej prawie z lękiem. Z reguły wynikało to z ogólnej awersji do urządzeń technicznych. Większość studentów stanowiły kobiety, u których częściej niż u mężczyzn pojawiają się podobne zachowania. Zwłaszcza komputer, który posiada rozbudowany system komunikacji z użytkownikiem, może wywoływać reakcje stresowe. W takich przypadkach, najczęściej, aby zachęcić do praktycznego wykorzystania komputera w przyszłej pracy, można zacząć od programów multimedialnych, a nie od pisania programów. Powodów takiej decyzji może być kilka. Wydawnictwa multimedialne zaistniały na naszym rynku na stałe, stając się w pewien sposób konkurencją dla tradycyjnych wydawnictw informacyjnych. Obecna oferta rynkowa w zakresie programów multimedialnych jest coraz bogatsza. Encyklopedie, słowniki, programy edukacyjne i gry komputerowe wydawane na płytach kompaktowych coraz częściej trafiają do naszych domów oraz szkół i bibliotek szkolnych, chociaż uwarunkowane jest to wyposażeniem placówek oświatowych w niezbędne urządzenia techniczne. Korzystanie z multimedialnych książek, bo tak czasami są nazywane, wymaga jedynie podstawowych wiadomości z zakresu obsługi komputera, bowiem większość programów uruchamia się automatycznie po włożeniu płyty CD do czytnika. Do każdego programu multimedialnego dołączana jest z reguły krótka instrukcja obsługi. Informacje w niej zawarte opisują dokładnie, w jaki sposób program należy uruchomić i w jaki sposób możemy z niego korzystać.
Innym argumentem, który może zachęcić przyszłych nauczycieli do pracy z komputerem jest to, że dla dzieci multimedialne komputerowe programy edukacyjne są atrakcyjną formą uczenia się. Poza tym, dzieci zwykle znacznie szybciej niż dorośli zaznajamiają się z nowinkami technicznymi.
Wśród dostępnych w sprzedaży programów multimedialnych coraz więcej miejsca zajmują programy edukacyjne, które mogą być przydatną pomocą dydaktyczną w procesie nauczania i uczenia się. Warto zatem, aby nauczyciele znali te programy i potrafili ocenić ich wartość dydaktyczną. W przypadku multimedialnych programów edukacyjnych do ważnych umiejętności, jakie winni posiadać nauczyciele, należy zaliczyć: analizę programu ze względu na przekazywane treści i strukturę budowy, realizację określonych strategii nauczania i sposoby kontroli wiedzy, ocenę przydatności tych programów w procesie uczenia się i nauczania według przyjętych kryteriów, poprawne metodycznie włączenie konkretnego programu do realizacji zajęć dydaktycznych.
Jest to tym ważniejsze, iż na dopiero powstającym rynku polskim jakość oprogramowania dydaktycznego pozostawia wiele do życzenia. Wydaje się jednak, że podręczniki i książki multimedialne zajmą ważne miejsce w procesie kształcenia, pozwalają bowiem na większą aktywizację na skutek wielotorowego oddziaływania na percepcję ucznia. Nawet jeśli nauczyciel nie wykorzystuje multimedialnych programów edukacyjnych w swojej pracy dydaktycznej, powinien mieć ogólne rozeznanie w aktualnej ofercie rynkowej. Indywidualny kontakt z programem edukacyjnym pozwoli nauczycielowi na rzetelną ocenę możliwości wykorzystania tego programu w procesie uczenia się i nauczania. Jest to o tyle istotne, iż brak jest oficjalnej instytucji zajmującej się oceną przydatności w procesie dydaktycznym oferowanych na rynku komputerowych programów edukacyjnych. Tworzenie własnych pokazów multimedialnych przez studentów jest ważną umiejętnością. Student można wykorzystać w ramach praktyk przygotowany pokaz. Takie doświadczenie przyczynia się do przekonania o atrakcyjności lekcji wspomaganej komputerem. Inną przydatną umiejętnością, którą mogą zdobyć studenci w trakcie pracy z niektórymi wydawnictwami multimedialnymi, jest pewne doświadczenia w pracy z hipermediami. Spora część programów, zwłaszcza typu encyklopedycznego, zbudowana jest w oparciu o ideę hipertekstu.
Edukacja przyszłych nauczycieli w zakresie multimediów powinna im dostarczyć takiej wiedzy i kultury informatycznej, która pozwoliłaby im na wykorzystanie dowolnego programu w procesie dydaktycznym, zachęcając tym samym do podnoszenia swoich kwalifikacji pedagogicznych i informatycznych. Nabycie przez studentów wprawy w posługiwaniu się programami multimedialnymi wpływa pozytywnie na ich stosunek do komputera jako atrakcyjnej formy przekazywania i prezentowania informacji, stanowiącego medium w procesie nauczania i uczenia się oraz jako narzędzia, pozwalającego na przygotowanie różnorodnych materiałów i pomocy dydaktycznych.
doc. dr Adam Musioł
Instytut Studiów Edukacyjnych PWSZ w Raciborzu
Zaczerpnięto z Eunomii nr 31 (grudzień 2009)
Czytaj również:
– inne artykuły zaczerpnięte z Eunomii
– inne artykuły związane z PWSZ
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
