„Album wspomnień. Śląsk na dawnej pocztówce" – to nowa wystawa ze zbiorów Muzeum w Raciborzu. Prezentowane będą pocztówki z kolekcji Anny Bortlik, mieszkającej na przełomie XIX i XX wieku w Roszkowie.
Otwarcie wystawy odbędzie się 17 lutego 2012 r. o godzinie 17.00 w budynku ekspozycyjnym przy ul. Gimnazjalnej
_________________________
Kilka zdań o początkach kartki pocztowej
Karta pocztowa pojawiła się po raz pierwszy w powszechnym obiegu w październiku 1869 r. w Cesarstwie Austro-Węgierskim. Był to sztywny kartonik z napisem “Correspodenz-Karte”, cesarskim godłem i wydrukowanym znaczkiem pocztowym o wartości 2 krajcarów. Pomysłodawcą wypuszczenia w obieg kartki z jawną korespondencją był profesor wiedeńskiej Akademii Wojskowej Emmanuel Hermann. W kolejnym roku pomysł ten powielono w północnych Niemczech, Anglii, Szwajcarii i Luksemburgu, a kilka lat później pocztówki można było nabyć i wysłać niemal w każdym kraju na świecie.
Szybko ewoluowała też jej strona graficzna. Na kartkach zaczęły się pojawiać rysunki czy wiersze o tematyce patriotycznej, propagandowej, świątecznej czy obyczajowej. W połowie lat 70. XIX w. pojawiają się pocztówki z jednobarwnymi litografiami przedstawiającymi fragmenty miast i krajobrazy, jednak ten rodzaj upowszechnił się dopiero 20 lat później. Różnorodność początkowo monochromatycznych, potem wielobarwnych kartoników, używanie do ich produkcji przeróżnych technik i materiałów spowodowało pojawienie się zjawiska kolekcjonerstwa kart pocztowych, zarówno indywidualnego jak i skupionego w stowarzyszeniach i organizacjach filokartystycznych.
Ogromny sukces jaki osiągnęła kartka pocztowa (do 1879 r. wysłano ich w całej Europie ok. 350 milionów) związany był z przemianami zachodzącymi w ówczesnym świecie: coraz lepsze i bardziej dostępne środki komunikacji, które ułatwiały podróżowanie za pracą czy w celach turystycznych, czy rozwój wielkich ośrodków miejskich i przemysłu. Złote lata pocztówki kończą się wraz z okresem I wojny światowej. Przyczyniło się do tego zarówno pojawienie się nowych środków komunikowania się, jak i upowszechnienie tańszych technik (druku offsetowego i reprodukcji fotograficznych), powodujących ujednolicenie wydawanych kart pocztowych.
Album wspomnień. Śląsk na dawnej pocztówce.
Kartka pocztowa pomimo swych niewielkich rozmiarów może posiadać dużą wartość sentymentalną. Dla kogoś kto ją przechowuje przez lata może być wspomnieniem miejsc, które się niegdyś odwiedziło i związanych z nimi wydarzeń. Może stać się też pamiątką po ważnej dla nas osobie – autorze tych kilku słów, czasami zdań widniejących na kartach.
Pocztówki prezentowane na wystawie to prywatna kolekcja Pani Anny Bortlik mieszkającej na przełomie wieków XIX i XX w Roszkowie (pow. raciborski). Zbierała ona karty pocztowe nadsyłane przez członków jej rodziny i znajomych z różnych zakątków Europy Środkowej i przechowywała w przeznaczonym do tego celu albumie. Na zbiór składa się 375 pocztówek – widokówek, większość z nich (ok. 300) prezentuje miasta bądź krajobrazy śląskie. Najliczniej reprezentowane są: Racibórz (44 pocztówki), Głogówek (15), Wrocław (14) i Świdnica (12). Prawie wszystkie noszą na sobie stemple pocztowe z lat 1898-1906, jedynie kilka jest nieco młodszych. Muzeum w Raciborzu w 2005 r. zakupiło do zbiorów album wraz z wszystkimi pocztówkami.
Cały zbiór został podzielony na wystawie na kilka części. Wydzielono pocztówki ukazujące miejscowości leżące w obecnych województwach: śląskim, opolskim i dolnośląskim. Szczególne miejsce znalazły te ukazujące dawny Racibórz, miejscowości z naszego powiatu oraz te, które dziś leżą w granicach Republiki Czeskiej, a niegdyś należały do dawnego powiatu raciborskiego w ramach tzw. Kraju Hulczyńskiego (do tego zbioru dołączono jeszcze miasta Bohumin i Opawę).
Karty pocztowe znajdujące się na ekspozycji zostały wykonane różnymi technikami, przeważają chromolitografie, ale występują też: światłodruk, światłodruk kolorowany, fototypia, czy rzadko stosowana technika chemigraficzna. Równocześnie stosowana jest też w niektórych przypadkach technika tłoczenia, uwypuklająca elementy graficzne.
Przyglądając się tym niewielkim ale urokliwym kartonikom, warto zastanowić się jakie pamiątki my po sobie zostawimy? Czy aby nie tylko wirtualne maile i smsy?
/red/
Środowisko, jakość życia, ekologia
