Racibórz kulturalną pustynią? Kino Przemko na krawędzi

Władze Miasta ogłosiły projekt budżetu na przyszły rok. W stosunku do roku obecnego wydatki na kulturę i zachowanie dziedzictwa narodowego spadną do 3,8 proc. wartości całego budżetu (dla porównania obsługa zadłużenia Raciborza w 2014 roku będzie stanowić 2% wydatków miasta). Nie wróży to dobrze miejskim instytucjom kultury, które walczą o przetrwanie.

Problem dotyczy przede wszystkim miejskiego Kina Przemko, które wraz ze zmianą upodobań mieszkańców Raciborza ma coraz większy problem ze zdobyciem widowni. Grabarzami kina niekoniecznie muszą być skutki upowszechnienia dostępu do internetu oraz – co za tym idzie – preferowanie przez potencjalnych widzów globalnej kultury masowej. Mogą się nimi stać rządzący miastem, którzy nie chcą słyszeć o poniesieniu koniecznych wydatków inwestycyjnych. Wydatków, które dałyby kinu możliwości walki o widza.

Żywotną dla dalszej działalności kina inwestycją jest zakup kinowego projektora cyfrowego. Powód? Dotychczasowy analogowy system przechodzi do historii, coraz trudniej o filmy zapisane na taśmie. Bez filmów nie ma kina. Koszt zakupu urządzenia odpowiedniego dla Kina Przemko to ok. 200 tys. zł, przy czym tego typu inwestycja może zostać dofinansowana w 50% przez Państwowy Instytut Sztuki Filmowej, dla którego cyfryzacja kin w Polsce jest priorytetem. Koniec końców rozchodzi się o 100 tys. zł – kwota ogromna dla przeciętnego mieszkańca miasta, ale wydaje się, że dla tak dobrze prosperującego miasta jak Racibórz, które stać na wydanie 22 mln zł na budowę aquparku, wydatek 100 tys. zł na rzecz ważnej instytucji kultury nie powinien stanowić problemu. Okazuje się, że jest inaczej.

Powszechny dostęp do internetu oraz preferowanie globalnej kultury masowej kosztem kultury wysokiej to nie jedyne przyczyny kłopotów kina. Kolejnymi są te lokalne, na które rządzący miastem mają wpływ, związane z finansowaniem działalności Kina Przemko oraz niechęcią do poniesienia koniecznych nakładów inwestycyjnych.

Kino Przemko powstało w 1990 roku. W najlepszych latach odwiedzało je rocznie ok. 30 tys. widzów. Obecnie liczba ta spadła do ok. 5 tys. Mimo tak znaczącego spadku liczby widzów, ograniczenia liczby seansów w ramach Dyskusyjnego Klubu Filmowego, likwidacji kina weekendowego, nadal spełnia ono podstawową funkcję każdej instytucji kultury – funkcję edukacyjną, Najlepszym tego przykładem jest Szkolna Akademia Filmowa, na którą co miesiąc przychodzi ok. 100 uczniów. W czasach kryzysu kultura nigdy nie miała się dobrze – od starożytności była zależna od mecenatu, mimo to udawało jej się przetrwać. Czy Racibórz wyłamie się z liczącego sobie 3 tys. lat kręgu kultury europejskiej?

Andrzej Śliwicki – kinooperator i organizator działalności Kina Przemko i DKF Puls.

Słowa pana prezydenta Mirosława Lenka o tym, że Kino Przemko funkcjonuje tylko w naszej świadomości to nadużycie. Co sezon wprowadzamy nowe elementy, chociażby rozpoczęty w tym roku cykl Kino Wartości, który przyciągnął do kina innego widza. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, że będziemy zmuszeni zaprzestać działalności filmowej, to nie będzie edukacji filmowej najmłodszych, nie będzie również znanego w Polsce Dyskusyjnego Klubu Filmowego z Raciborza, którego działalność nobilituje Racibórz, stanowi rodzaj reklamy dla miasta.

Jeśli już powołaliśmy do życia instytucję kultury to stwórzmy jej chociaż minimalne warunki, w których ona będzie funkcjonowała. Nie może być tak, że będziemy tłukli na okrągło kabarety. Działalność estradowa powinna być prowadzona przy okazji. Wystarczy zajrzeć do statutu każdej instytucji kultury. Głównym zapisem jest edukacja. Jeśli pozbawimy się tej funkcji, to równie dobrze możemy nazywać się firmą handlowo-usługową i nie trzeba będzie posługiwać się wielkimi szyldami jak "instytucja kultury". Wiem, że musimy się znaleźć w nowej rzeczywistości, ale nie za wszelką cenę. Zalecam wrócenie do korzeni, powiedzeń naszych babć i dziadków: "czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci", "czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał".

Drugą stroną jest kwestia aktywności – uczestniczenia w kulturze. Niestety, staliśmy się społeczeństwem konsumpcyjnym; przychodzimy do domu, ciepłe kapcie, dvd i tania rozrywka. Jeszcze 5 lat temu do nieprzeczytania żadnej książki przyznawało się 5% Polaków, w tej chwili 25%, ale kto jak nie instytucje kultury może przełamać te złe nawyki?

Nie jesteśmy w stanie siebie utrzymać, kultura nigdy na siebie nie zarabiała. Wielcy artyści umierali w biedzie, odkrywano ich po śmierci. Jedynie w renesansie mieli się dobrze, ale to był zupełnie inny czas, piękny czas. Chciałbym, żeby taki czas wrócił, żeby zapanowało oświecenie a nie barbarzyństwo.