Przemówienie Rektora PWSZ w Raciborzu podczas inauguracji roku akademickiego.
Przemówienie JM Rektora PWSZ w Raciborzu prof. Michała Szepelawego wygłoszone 16 października 2014 r. podczas uroczystości inauguracji roku akademickiego 2014/2015:
„Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie!”. Wszyscy dobrze znamy tę frazę, którą zapisał w akcie fundacyjnym Akademii w Zamościu twórca tej wspaniałej i wzorcowej instytucji edukacyjnej, kanclerz wielki koronny Jan Zamojski. Słowa te, wskutek ich nadużywania, w dużej mierze uległy banalizacji, tym bardziej jednak warto pochylić się nad nimi i potraktować je jako rodzaj testamentu pozostawionego przez jedną z największych postaci I Rzeczypospolitej wszystkim kolejnym pokoleniom Polaków – również przedstawicielom współcześnie żyjących generacji, które w roku dwudziestej piątej rocznicy rozpoczęcia budowy wolnej Polski stają u progu nowego roku akademickiego. Trzeba nam w tym uroczystym i doniosłym dniu zatrzymać się na chwilę, aby podjąć refleksję nad stanem i perspektywami owego „chowania młodzieży”, zwłaszcza w Raciborzu, w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej.
Szanowni Państwo!
Nikogo nie trzeba przekonywać, że uczelnie wyższe, w tym publiczne szkoły zawodowe, mają do spełnienia w zakresie formowania, kształcenia młodych Polaków misję o wielkiej wadze, w realizacji której nikt i nic tych placówek zastąpić nie może. Rdzeniem tej misji jest dostarczenie studentom – przyszłym reprezentantom warstwy inteligenckiej, a więc elity przewodzącej narodowi – bogatego wyposażenia intelektualnego, etycznego, patriotycznego. W ukształtowanym jeszcze w XIX wieku pojęciu „etos inteligencki” mieści się wszystko to, co pragniemy – jako wykładowcy, nauczyciele, pracownicy szkoły wyższej – zaszczepić w umysłach i osobowościach naszych studentów, ażeby w przyszłości odczuwali silny imperatyw służenia dobru wspólnemu i nie zawężali swej inteligenckiej postawy do horyzontu li tylko prywatnego.
Drodzy Zebrani!
Raciborska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa od dwunastu lat realizuje tak właśnie rozumianą misję, nawiązując przy tym do liczących kilka dziesięcioleci tradycji kształcenia na poziomie ponadmaturalnym w historycznym budynku przy ulicy Juliusza Słowackiego. Mam na myśli między innymi działalność Studium Nauczycielskiego, Kolegium Nauczycielskiego, a także filii i ośrodków zamiejscowych uczelni opolskich i katowickich. Popularność odbytego niedawno zjazdu absolwentów PWSZ i wymienionych instytucji kształcących była jednym z dowodem rangi, jaką posiada nasza uczelnia. Publiczne wyższe szkoły zawodowe są niezwykle ważnym ogniwem całego systemu szkolnictwa wyższego w naszym kraju. Ich rola, zwłaszcza w mniejszych ośrodkach i regionach, jest nie do przecenienia. Doceniają ją liczni parlamentarzyści, samorządowcy, biznesmeni, ludzie mediów lokalnych, szefowie instytucji kulturalnych i placówek edukacyjnych. Silne wsparcie PWSZ-om przekazuje Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Publicznych. Ta solidarność jest potrzebna w sytuacji silnej i niejednokrotnie brutalnej konkurencji na rynku szkół wyższych. Niekorzystne dla publicznych szkół zawodowych zmiany w ustawie, a przede wszystkim sposoby regulacji problemu dwuetatowości sprawiają, że nasza uczelnia, podobnie jak wszystkie publiczne wyższe szkoły zawodowe, musi odważnie i zarazem roztropnie podjąć trudne wyzwania, które przynosi dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość edukacyjna. Pragnę podkreślić, że nie czekaliśmy – myślę o władzach raciborskiej uczelni – biernie na rozwój wypadków, nie przyglądaliśmy się bezczynnie przekształceniom struktury systemu szkolnictwa wyższego w naszym kraju. Przeciwnie, podjęliśmy w minionych latach cały szereg działań, których celem było zniwelowanie lub przynajmniej zredukowanie negatywnych skutków reformy szkolnictwa wyższego dla PWSZ w Raciborzu. Pragnę z naciskiem i satysfakcją stwierdzić, że te działania przynoszą oczekiwane rezultaty.
Szanowni Państwo!
Jednym z filarów skutecznego i właściwego realizowania przez szkołę wyższą jej misji jest kadra. Przewidując z wyprzedzeniem kłopoty, jakie mogą wyniknąć z ustawowego ograniczenia dwuetatowości, położyliśmy ogromny nacisk na formowanie własnej, rodzimej kadry wykładowców. Mimo że nie otrzymujemy w ramach subwencji środków na badania naukowe, staraliśmy się w taki sposób gospodarować budżetem, aby pracownicy naukowi, zwłaszcza młodzi, znajdujący się na początku swojej drogi zawodowej, mogli przeprowadzać konieczne badania, publikować prace w naszym prężnie funkcjonującym uczelnianym wydawnictwie, uczestniczyć w konferencjach naukowych. Dzisiaj możemy się pochwalić jednym z najwyższych wśród PWSZ-ów wskaźników określających liczbę „własnych” samodzielnych pracowników naukowych i doktorów nauk. We wszystkich instytutach pracują wykładowcy, którzy w raciborskiej uczelni przeszli cały cykl rozwoju zawodowego. Większość instytutów jest w istocie samodzielna kadrowo, to znaczy posiadają one wystarczającą liczbę wykładowców wchodzących do minimum kadrowego i zatrudnionych w Raciborzu na pierwszym etacie. Wprawdzie w Instytucie Techniki i Architektury wystąpiły problemy kadrowe związane z blokowaniem dwuetatowości, ale udało się nam je przezwyciężyć. Istnieje spora szansa na to, że w najbliższych latach również w tym instytucie większość kadry naukowej będą tworzyli „rodzimi” wykładowcy zatrudnieni u nas na pierwszym etacie.
Dbałość o wysoką jakość kształcenia jest niezmiennie naszym priorytetem. Poszczególne jednostki organizacyjne szkoły – instytuty, Studium Języków Obcych, Biblioteka i pozostałe – działając profesjonalnie i w pełni kompetentnie, przyczyniają się do ugruntowywania dobrej marki i pozytywnego wizerunku raciborskiej PWSZ. O tym, że uzyskujemy pod tym względem dobre efekty świadczą m.in. akredytacje Polskiej Komisji Akredytacyjnej na kolejnych kierunkach (ostatnio taką akredytację uzyskała neofilologia), a także coraz wyższe pozycje naszej uczelni w rankingu „Perspektyw” – w najnowszej edycji osiągnęliśmy piętnaste miejsce wśród PWSZów, co jest bardzo przyzwoitym wynikiem. Wszystkim wykładowcom, pracownikom uczelni, studentom składam przy tej okazji serdeczne podziękowania za udział w osiąganiu sukcesów przez naszą Szkołę. Innym działaniem, będącym przejawem elastycznego reagowania na zmieniający się dynamicznie kontekst funkcjonowania szkoły, jest poszerzanie oferty edukacyjnej i dostosowywanie jej do autentycznych potrzeb rynku pracy. W rozpoczynającym się roku akademickim ruszają dwa nowe kierunki w Instytucie Studiów Społecznych: bezpieczeństwo państwa i administracja. Cieszą się one sporym powodzeniem, co utwierdza nas w przekonaniu, że decyzja o ich powołaniu była słuszna. Ich zaistnienie jest w dużej mierze efektem sugestii ze strony potencjalnych pracodawców, którzy są zainteresowani pozyskiwaniem dobrze wykształconych, kompetentnych, w pełni sprofesjonalizowanych pracowników. Nasza uczelnia daje gwarancję przygotowywania takich osób. Korzystając z okazji, pragnę poinformować, że kolejny nowy kierunek kształcenia, fizjoterapia, znajduje się w trakcie procesu decyzyjnego. Wspomniane zjawisko zgłaszania się do nas pracodawców, w celu zachęcenia przyszłych absolwentów do podjęcia pracy w poszczególnych firmach czy instytucjach, jest w ostatnim czasie coraz powszechniejsze. Koresponduje ono ściśle z ustawową koniecznością realizowania przez naszą szkołę wymogów profilu praktycznego. Dążymy do tego, aby kontakty z pracodawcami maksymalnie instytucjonalizować poprzez zapraszanie ich do prac Konwentu PWSZ. Ten statutowy organ jest coraz aktywniejszy w zakresie wpływania na jakość kształcenia poprzez inspirowanie strategii kształcenia (m.in. postulowanie nowych kierunków, systemowe organizowanie praktyk zawodowych itp.). Innym czynnikiem stymulującym pozytywną sytuację naszej uczelni w tak trudnych z wielu powodów okolicznościach jest roztropna polityka budżetowa. Mimo że w ostatnich trzech latach dotacja z MNiS była o trzy miliony złotych niższa, zakończyliśmy rok akademicki 2013/2014 z nadwyżką. Oczywiście ten pozytywny wynik wiąże się z koniecznością realizowania niepopularnych i bolesnych ruchów kadrowych, posunięć w zakresie reorganizacji zatrudnienia, ale robiliśmy i robimy wszystko, aby decyzje dotyczące pracowników były jak najmniej dla nich dolegliwe. Dobry stan finansów naszej szkoły wynika także z korzystnie przeprowadzonej sprzedaży części mienia uczelni.
Szanowni Goście – uczestnicy inauguracyjnej uroczystości!
Raciborska PWSZ funkcjonuje w konkretnym środowisku lokalnym, od którego jest w wielu sferach zależna, ale na które również pozytywnie wpływa, działając jako silny ośrodek kulturotwórczy i miastotwórczy. Inicjujemy i współorganizujemy szereg przedsięwzięć, mających wymiar regionalny i ponadregionalny. Przykładem może być Platforma Inicjatyw Energooszczędnych, czy Festiwal Piosenki Ekologicznej. Wspieramy pożyteczne z punktu widzenia kapitału kulturowego społeczności lokalnej przedsięwzięcia i instytucje, takie jak Uniwersytet Dziecięcy działający pod egidą Raciborskiego Centrum Kultury. Wychodzimy naprzeciw potrzebom Śląskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Nasi studenci i wykładowcy organizują wiele działań, które mają na celu szeroko rozumiane dobro społeczne. Wymienię chociażby Igrzyska Młodzieży Niepełnosprawnej „Sport ku radości”, które w bieżącym roku odbyły się już po raz siedemnasty. Nasza współpraca z organami i ogniwami samorządu terytorialnego – miasta i powiatu – jest, nie waham się użyć tego określenia, wzorcowa. Pomoc okazywana naszej uczelni przez władze miejskie i powiatowe stanowi niewątpliwie potwierdzenie rangi, jaką posiada raciborska PWSZ. Również poprzez uczelniany miesięcznik „Eunomia” dotykamy wielu problemów, którymi żyje społeczność lokalna. Cieszymy się stałym i życzliwym zainteresowaniem ze strony mediów regionalnych, co niewątpliwie przyczynia się do promowania uczelni. Raciborska szkoła wyższa od lat rozwija szeroką i różnorodną współpracę z ośrodkami naukowymi zarówno w kraju jak i poza jego granicami (zwłaszcza u naszych południowych sąsiadów). Nieustannie wspieramy wszelkie przejawy internacjonalizacji studiów: np. projekty transgraniczne, międzynarodowe konferencje, możliwości studiowania za granicą, wymianę studentów w ramach projektów Sokrates – Comenius i Erasmus.
Szanowni Państwo!
Udaje się naszej szkole utrzymywać, mimo trwającej fali niżu demograficznego oraz mimo innych trudności obiektywnych, dobry nabór na większość kierunków. Duża w tym zasługa wielu osób – pracowników uczelni i studentów – aktywnie uczestniczących w bogatych i różnorodnych akcjach promocyjnych. Wszystkim, którzy nie szczędzą czasu, energii, pomysłowości w dziele przybliżania naszej oferty edukacyjnej maturzystom z Raciborza, powiatu raciborskiego oraz miast i powiatów ościennych, składam serdeczne podziękowania. Studenci są podstawową, nieodzowną częścią społeczności akademickiej. W imieniu raciborskiej wspólnoty uczelnianej witam szczególnie gorąco wśród nas studentów pierwszego roku, którzy za chwilę złożą ślubowanie, odbiorą indeksy i zostaną immatrykulowani. Życzę wszystkim studentom radości płynącej ze zdobywania wiedzy i uczenia się trudnej sztuki rozumienia otaczającej nas rzeczywistości.
Szanowni Państwo!
Rozpoczynamy kolejny rok działań podejmowanych z myślą o jak najlepszym „chowaniu młodzieży”, która zadba o rozkwit naszej Rzeczpospolitej. Życzę wszystkim nam, tworzącym społeczność Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, aby był to rok dobry, obfitujący w satysfakcjonujące efekty nauki i pracy. Nadto życzę, aby rok ten był spokojny, by te wszystkie groźne pomruki wojenne, które słychać przy granicach Polski, ustały, byśmy mogli w warunkach wolności i pokoju pracować dla lepszej przyszłości.
Artykuł zaczerpnięto z miesięcznika Eunomia nr 8 (75) / listopad 2014
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
