13 grudnia 2013 roku, w wieku 93 lat, zmarł w Żorach mgr Paweł Lokaj, urodzony w Brzeziu nauczyciel, tłumacz, współpracownik wydawanego w tamtejszej parafii pisma "Brzeski Parafianin".
Śp. Paweł Lokaj urodził się 17 lutego 1920 r. w Brzeziu n/Odrą (obecnie dzielnica R-rza). Drogę życiową p. Lokaja przedstawia, na podstawie Jego wspomnień , ciekawa praca magisterska napisana w 1999 roku na UŚ, przez p. Marzenę Mikula. A droga życiowa śp. Pawła Lokaja przedstawia się niezwykle interesująco. Poczynając od dzieciństwa i początków szkoły podstawowej w Brzeziu n/Odrą , w okresie, kiedy ważyły się losy nie tylko nadodrzańskiej miejscowości ale również wschodniej części Górnego Śląska. Były to lata powstań śląskich „Dom w którym ujrzałem światło dzienne był położony około 200 metrów od wyznaczonej później granicy Państwa Polskiego z Niemcami (…)” pisze we wspomnieniach. Brzezie zostało włączone w skład powiatu rybnickiego, tak więc losy ojca kolejarza wiodły rodzinę Lokaja do Wodzisławia Śląskiego, Rybnika , Żor. Śp. Paweł Lokaj , jak na owe czasy, należał do nielicznych, którzy kończyli szkołę średnią i studia. Szkołę średnią skończył w Rybniku. Duży wpływ na młodego gimnazjalistę wywarł dr Popiołek wówczas nauczyciel historii w rybnickiej szkole, po wojnie zaś rektor Uniwersytetu Śląskiego.
Jak wspomina śp. Paweł Lokaj wśród nauczycieli, którzy wywarli wielki wpływ na Jego zainteresowania, był przede wszystkim nauczyciel łaciny Andrzej Pyra. Wieloletnia znajomość z p. Lokajem w pełni potwierdza Jego wspomnienia, pisze: „przez sześć lat nauki Łaciny zapoznałem się z wieloma dziełami historyków pisanych w tym języku. Do dziś pamiętam fragmenty z dzieł Nepara, Caesaro, Liviusza, Tacyta, Cycerona (…)”.
Pełni podziwu byliśmy dla wiedzy śp. Pawła w okresie współpracy, podczas redagowania pisma „Brzeski Parafianin”. Dla potrzeb pisma Paweł Lokaj przetłumaczył „Chronik der Parochie Pogrzebin”, Racibórz 1888 Augustyna Weltzla. Dla mieszkańców Brzezia istotny jest również fakt, że w latach 1946-1949 pracował jako nauczyciel w brzeskiej szkole. Dalsze lata pracy zawodowej związane były początkowo ze szkołą podstawową w Żorach, zaś od roku 1951 do 1980 z Zasadniczą Szkołą Zawodową w Żorach – początkowo jako nauczyciel a od 1966 jako dyrektor tajże placówki. Po przejściu na emeryturę pracował w niepełnym wymiarze godzin do 1995 roku, jako nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Miarki w Żorach.
Paweł Lokaj przez całe życie pracę zawodową łączył z pracą społeczną ; od 1997 na stałe włączył się w działalność Towarzystwa Miłośników Miasta Żory, przyczyniając się do wielu ważnych akcji a także wydania „Księgi Pamiątkowej Miasta Żory”.
Śp. Paweł Lokaj znany jest z działalności pisarskiej. Szczególnie cenne są Jego tłumaczenia tekstów z języka niemieckiego pisane gotykiem, jak chociażby kroniki Żor, Raciborza, Pogrzebienia, szkoły podstawowej w Baranowicach. Teksty p. Lokaja wykorzystane zostały również w książce Henryka Kocója. Wiele artykułów ukazało się w prasie regionalnej. W 2001 roku jako założyciel, honorowy prezes Towarzystwa Miłośników Miasta Żor odbierał odznaczenie dla Stowarzyszenia statuetkę „Phoenix Sariensis” .
Z żalem żegnamy zacnego nauczyciela, wspaniałego Człowieka współpracownika pisma historyczno- religijnego „Brzeski Parafianin” a również wieloletniego przyjaciela.
Małgorzata i Florian Burek.
Szczere wyrazy współczucia dla Rodziny od znajomych i przyjaciół z Brzezia n/Odrą.
publ. /ps/