Teksty opublikowane w niniejszej książce powstały w ramach projektu „Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin” realizowanego przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Starostwo Powiatowe w Raciborzu.
"Z DZIEJÓW ZIEMI RACIBORSKIEJ"
opracowanie redakcyjne: Jan Neuberg, Grzegorz Staniszewski
rok: Racibórz 2003
wydawca: Starostwo Powiatowe w Raciborzu
ISBN 83-917121-3-3
"Badanie i popularyzacja przeszłości ziemi rodzinnej, szczególnie „małej ojczyzny" czy najbliższej okolicy, jest bodaj najważniejszym elementem patriotycznego wychowania niezbędnego do budowy przyjaznej, spolegliwej i zwartej społeczności; a wyłącznie przed taką społecznością można z powodzeniem stawiać ambitne zadania kulturalne, społeczne czy gospodarcze.
W ostatnim półwieczu do regionalizmu, ugruntowanego na dobre w czasach pozytywizmu, odnoszono się w naszym kraju bardzo różnie. Najprzód, na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych, prądy społeczno-kulturalne dążące do zachowania osobnych cech kulturowych danego obszaru, zmierzające do ich odnowy i propagowania, były całkiem obce ówczesnym tendencjom centralistycznym. Po dziesięciu latach, mianowicie po polskim Październiku, na fali częściowej demokratyzacji życia społeczno-politycznego, odnowił się i wzmógł ruch społeczno-kulturalny oparty na odrębności kulturowej poszczególnych regionów; to wówczas powstało kilkadziesiąt towarzystw regionalnych, m.in. Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej (1960 r.), oraz kilkanaście periodyków regionalnych, m.in. rybnickie „Nowiny" (1956 r.). W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych lokalne inicjatywy, dążące do pogłębienia i prezentacji wiedzy o historii i kulturze regionalnej, zostały niejako przytłumione, najpierw naszą „małą stabilizasją", później burzliwymi wydarzeniami politycznymi. Wreszcie po 1989 r. – dzięki przywróceniu swobód demokratycznych i odnowie życia politycznego – powstały sprzyjające warunki do niezależnego, nawet spontanicznego rozwoju regionalizmu.
W Raciborzu ten rozwój potoczył się zresztą dość osobliwie. Otóż w sytuacji, gdy predestynowane do tego Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej – któremu przez wszystkie lata PRL, zwłaszcza za prezesury Andrzeja śladka, udało się zachować apolityczność – raptem się stało stronnictwem polityczno-samorządowym, zaangażowanym w kampanie wyborcze i zajmowanie stanowisk we władzach, pozostały ciężar pracy kulturalno-regionalnej na szczęście wzięły na siebie najpierw Urząd Miasta, potem Starostwo Powiatowe.
Urząd Miasta skupił się na promocji i popularyzacji Raciborza (m.in. publikowano plany miasta i albumy fotograficzne) oraz krzewieniu współpracy polsko-czeszeskiej, zwłaszcza Raciborza z Opawą (m.in. opublikowano listy Augustyna Weltzla do Vincenca Praska i polsko-czeski podręcznik do edukacji regionalnej). Natomiast Starostwo Powiatowe zajęło się w ostatnich latach aktywizacją społeczno-kulturalną społeczności miast i gmin poprzez urządzanie konferencji popularno-naukowych i odczytów, m.in. zorganizowano dwa Powiatowe Sejmiki Kultury w Raciborzu i Borucinie, utrwalone wydawnictwami Powiatowy Sejmik Kultury („Ziemia Raciborska" 1999, nr 12) oraz Dziedzictwo kulturowe pogranicza śląsko-morawskiego (Racibórz 2002). Zaś akcja odczytowa realizowana przez dwa lata wspólnie z Domem Współpracy Polsko-Niemieckiej, w ramach cyklu „Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin", obrodziła 16 referatami wygłoszonymi w Raciborzu, Komowacu, Krzanowicach, Krzyżanowicach, Łubowicach, Nędzy i Pietrowicach Wielkich. Niniejsza publikacja o dziejach ziemi raciborskiej XX wieku składa się właśnie z owych 16 opracowań – wygłoszonych jako referaty w latach 2000-2002, podzielonych na trzy części: Miejsca – Ludzie – Problemy."
ze wstępu Ryszarda Kincla
Środowisko, jakość życia, ekologia
.jpg "Remont")
.jpg "Remont zabytkowego spichlerza chłopskiego w Raciborzu zakończony")
