Nad tym zagadnieniem zastanawiamy się szczególnie w czasie tej niezwykłej zimy, która w niektóre dni bardziej przypomina wiosnę. Wielu ludzi cierpi na dolegliwości związane z pogodą.Każdy człowiek posiada mechanizmy pozwalające reagować na zmiany pogody jednak nie wszyscy są meteoropatami. Tym terminem określa się nadwrażliwość na warunki pogodowe, gdy dolegliwości towarzyszą zjawiskom atmosferycznym u osób zdrowych, a także określa się zaostrzenie chorób przewlekłych pod wpływem zmian pogodowych. Dolegliwości przebiegu przewlekłych schorzeń narządu ruchu (np. reumatoidalne zapalenie stawów, zmiany zwyrodnieniowe i pourazowe) mogą zaostrzać się pod wpływem pogody. W zależności od niej zaostrzeniu może też ulegać choroba niedokrwienna serca, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, nadciśnienie tętnicze, choroby infekcyjne i alergiczne.
Związek z pogodą mają również zmiany stanu psychicznego. Człowiek reaguje na pogodę dzięki zdolności wykrywania zmian temperatury, ciśnienia i wilgotności (zapowiadających niekorzystne i potencjalnie groźne wahania pogody). Zmiany temperatury odczuwamy bezpośrednio i świadomie. Wahania ciśnienia zewnętrznego organizm wykrywa dzięki między innymi baroreceptorom tętnicy szyjnej. Wilgotność zewnętrzną rejestruje pośrednio także nasz mózg. Jesteśmy również zdolni do reagowania na zmiany pola elektromagnetycznego, co dzieje się w sposób nieświadomy.
Połączenie tych wszystkich mechanizmów pozwala nam reagować na zmiany warunków atmosferycznych. Reakcje te odbywają się głównie poza naszą świadomością i przypuszczalnie dlatego niektóre z nich odczuwamy jako coś nieprawidłowego i nieprzyjemnego. Różni ludzie odczuwają te zmiany bardziej lub mniej gwałtownie i dotkliwie. Interesującym jest jak wielu ludzi cierpi na dolegliwości związane z pogodą. Badania wykazują, że dużą wrażliwość na zmiany pogody podało około 20% badanych, kolejne 35% stwierdzało, że pogoda ma pewien wpływ na ich codzienne samopoczucie i funkcjonowanie, czyli ponad 50% zgłaszało wrażliwość na zmiany pogody. Tych ludzi uznano za meteoropatów, czyli osoby wrażliwe na pogodę.
Wśród dolegliwości opisywanych przez nich dominowały bóle głowy i odczucie ogólnego zniechęcenia. Nierzadkie były też zaburzenia snu, męczliwość, drażliwość i obniżony nastrój, bóle stawów, zawroty głowy, problemy z koncentracją. Ponad połowa z tej liczby podawała, że dolegliwości te były tak silne, że zmuszały ich do zaniechania pracy lub codziennych zajęć. Najbardziej wrażliwi byli ludzie po sześćdziesiątym roku życia. Część osób wrażliwych na zmiany pogody wymaga pomocy lekarskiej i leczenia choroby podstawowej.
Ludzie walczą z meteoropatią na różne sposoby. Często stosują leczenie czysto objawowe zwalczając bóle głowy lekami przeciwbólowymi czy wypijając większe ilości stymulującej kawy lub herbaty dla zmniejszenia senności i zaburzeń koncentracji. Przede wszystkim należy jednak zadbać o to by organizm był wypoczęty, wyspany, należycie odżywiony i odpowiednio nawodniony. Warto śledzić w prognozach pogody komunikaty o sytuacji biometeorologicznej, które pozwalają z wyprzedzeniem planować i dobierać rodzaje aktywności osobom wrażliwym na pogodę. Chyba najważniejszym jest przyzwyczajenie organizmu do zmian warunków atmosferycznych przez ruch na świeżym powietrzu. Naprzemienne zimne i gorące prysznice, sauna, łaźnia parowa i krioteriapia także mogą pomóc w przystosowaniu organizmu do zmian pogody. W tych przypadkach należy zasięgnąć opinii lekarskiej. Pomocne mogą być także techniki relaksacyjne i różne sposoby zmniejszające napięcie i stres.
Meteoropaci powinni uważać na używki, alkohol i nikotynę. Dieta powinna być zbilansowana, bogata w węglowodany złożone, owoce, warzywa i zawierać odpowiednią ilość tłuszczów nienasyconych.
Warto pamiętać, że cierpienie z powodu meteoropatii zazwyczaj nie jest oznaką poważnej choroby. To często znak organizmu, że warunki atmosferyczne nie są mu przychylne i dlatego domaga się pewnej dbałości. Należy się cieszyć z tego, że z każdym dniem zbliżamy się zielonej wiosny i słonecznego lata i zapomnimy wówczas o dolegliwościach związanych ze zmianami pogody, które tak obecnie dają się nam we znaki.
Michał Klima, student IV roku ŚAM.
Środowisko, jakość życia, ekologia
