Pomimo iż rząd zagwarantował utrzymanie do końca 2012 roku na południu kraju wszystkich trzech oddziałów straży granicznej, jego działania wskazują, że dąży do likwidacji śląskiego oddziału. Niepokoi to posła Siedlaczka.
Parlamentarzysta interweniował w tej sprawie u ministra spraw wewnętrznych. Poniżej publikujemy treść interpelacji z 23 stycznia 2012 roku w sprawie gwarancji strony rządowej i służbowej pozostawienia na południu RP do końca 2012 roku trzech oddziałów Straży Granicznej, z dotychczasowymi siedzibami.
Zarząd Oddziałowy NSZZ FSG przy Śląskim Oddziale Straży Granicznej w Raciborzu jest zaniepokojony faktem, że pomimo gwarancji strony rządowej i służbowej pozostawienia na południu RP do końca 2012 roku trzech oddziałów Straży Granicznej, z dotychczasowymi siedzibami, już teraz zauważalne są działania doprowadzające do ich stopniowej degradacji przed tym terminem, a docelowo w przypadku dalszego utrzymania tego kierunku – prawdopodobnej całkowitej likwidacji, w krótkiej perspektywie czasowej.
Zapewnienia strony rządowej i służbowej oraz opis dalszego sposobu prowadzenia reorganizacji, w tym jej etapów, w odniesieniu do południowego regionu RP, został zawarty w zatwierdzonej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Propozycji zmian organizacyjnych SG na południu RP … z dnia 11.10.2010r. oraz zaktualizowanej w br. Koncepcji funkcjonowania Straży Granicznej w latach 2009-2015.
Biorąc pod uwagę fakt, że tego rodzaju kroki podejmowane są w stosunku do oddziałów realizujących zadania ustawowe na terenie kraju, działania te mogą się bezpośrednio przekładać na pozycję formacji w systemie bezpieczeństwa państwa, a tym samym na jej wizerunek w oczach opinii publicznej, partnerskich służb, zwierzchniego resortu.
Podejmowane działania- zdaniem związkowców – stoją w sprzeczności z zakładanym w Założeniach i Koncepcji głównym kierunkiem przekształcenia formacji w wiodącą polską służbę imigracyjną o charakterze policyjnym. Stopniowo mogą nawet doprowadzić do zaniku elementu migracyjnego z jednoczesnym skupieniem się tylko i wyłącznie na komponencie granicznym przypisanym do granicy zewnętrznej w rozumieniu kodeksu granicznego Schengen. Trend ten już dzisiaj jest zauważalny, a wręcz odczuwalny.
W samym odniesieniu do oddziałów realizujących zadania na terenie kraju, w drodze dyspozycji, nakazano obniżenie etatu oddziału. W przypadku Śl.OSG było to ponad 300 wakatów. W ciągu ostatniego roku zlikwidowano prawie 400 stanowisk dla funkcjonariuszy. Pomimo, że działania te aktualnie nie dotykają bezpośrednio funkcjonariuszy będących w służbie, to skala zjawiska powoduje konieczność dokonywania cięć w tych jednostkach i komórkach organizacyjnych gdzie istnieją wakujące stanowiska, w tym na głównych kierunkach zagrożeń, gdzie dynamika odejść funkcjonariuszy jest największa. Sytuacja ta bezpośrednio przekłada się na perspektywę dalszego funkcjonowania formacji na terenie kraju. Tylko w br. odeszło ze służby około 15% stanu osobowego funkcjonariuszy, podobnie w roku ubiegłym. Niepokojąca jest zwłaszcza struktura etatowa odchodzących, w której nadal dominują stanowiska wykonawcze.
Powyższe, w połączeniu z wpływem minimalizacji kosztów funkcjonowania formacji, prowadzi m.in. do obniżenia skuteczności wykonywania zadań przez Straż Graniczną. Taki sposób reorganizacji odczytywany jest jako stopniowe „wyciszanie” formacji na terenie kraju i w połączeniu z niejasną sytuacją w zakresie przyszłych zmian emerytalnych dynamizuje odejścia funkcjonariuszy. Wśród odchodzących są również funkcjonariusze z mniejszą wysługą, którzy nie widząc dłuższych perspektyw, przechodzą do Policji.
Kolejnym rozwiązaniem ograniczającym strukturę komend oddziałów realizujących zadania na terenie kraju, jest wprowadzona od września br. w drodze polecenia – likwidacja wakujących stanowisk zastępcy naczelnika, w tym w przypadku czasowego powierzenia obowiązków na tym stanowisku. Zakazano także tworzenia stanowisk o równoważnych grupach zaszeregowania. Biorąc pod uwagę kierunek tego rozwiązania można się domyślić, że w niedługiej perspektywie czasowej bez reakcji KKW NSZZ FSG może pojawić się zamysł, aby podobną zależność wprowadzić między kierownikiem grupy/sekcji i kierownikiem zespołu itd..
Rysujące się w wyniku tych rozwiązań perspektywy rozwoju zawodowego, stojące przed funkcjonariuszami z terenu kraju, nikogo nie napawają optymizmem i często skutkują podejmowaniem decyzji o rezygnacji ze służby w straży granicznej. W grupie tej znajdują się m.in. funkcjonariusze z dużym potencjałem, który mógłby być właściwie zagospodarowany w ramach formacji. Należy również zauważyć, że wskazane powyżej działania mają charakter dyskryminujący (nie są wdrażane w oddziałach realizujących zadania na granicy zewnętrznej) i w efekcie znacznie ograniczają niezależność komend (organu) w ramach nadanych uprawnień. Objawia się to m.in. dynamiczną reakcją KGSG na limit zatrudnienia i determinowaniem do obniżenie etatu oddziału w przypadku odejść funkcjonariuszy. Może się to przekładać na sytuacje, w których niezbędne będzie przesunięcie funkcjonariusza do innej jednostk/i/komórki organizacyjnej, decyzję w tym przypadku niby podejmuje komendant OSG jednak ze względu na konieczność przesunięcia osoby z etatem to KGSG. Tym samym zamiast wskazywanej w Koncepcji potrzeby usamodzielniania Terenowych jednostek organizacyjnych ze względu na postępujący proces decentralizacji struktur, uwidacznia się wręcz odwrotna tendencja w stosunku do oddziałów realizujących zadania na terenie kraju.
Kolejnym rozwiązaniem, które wskazuje na rolę i znaczenie komponentu migracyjnego w przekształceniu Straży Granicznej w wiodącą polską służbę imigracyjną jest wprowadzona Zarządzeniem KGSG nr Z-28 z dnia 06.07.2011r. w sprawie utworzenia placówek i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, placówek i dywizjonów – kategoryzacja placówek. Dla terenowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania na terenie kraju została przewidziana kategoria IV, pomimo zachowania kategorii placówek określonych na podstawie poprzedniego zarządzenia to każda zmiana będzie już rozpatrywana zgodnie z nowymi kryteriami. Szczególnie niepokojący jest fakt docelowego przekładania się tej sytuacji na kondycję finansową poszczególnych funkcjonariuszy, ponieważ w zależności od kategorii placówki jest określana grupa uposażenia. Należy zauważyć, że bardzo często specyfika służby w ramach szeroko rozumianej kontroli imigracyjnej jest o wiele bardziej złożona (osiąganie efektywności w zakresie zwalczania i przeciwdziałania przestępczości zorganizowanej, działania w realiach aglomeracji wielkomiejskich i na rozwiniętej infrastrukturze drogowej, jak w przypadku woj. śląskiego) niż realizacja zadań w przejściu granicznym, czy w fizycznej ochronie granicy państwowej przy wykorzystaniu coraz bardziej nowoczesnego sprzętu. Dlatego trudno jest zrozumieć skąd się bierze postępujący proces degradacji funkcjonariuszy z terenu kraju w stosunku do ich kolegów z granicy zewnętrznej.
Szanowny Panie Ministrze, mając na uwadze powagę umówionych w niniejszej interpelacji zagadnień, a także wspólno nam wszystkim ideę podejmowania i popierania działań zapewniających wieloletnie funkcjonowanie formacji Straży Granicznej, jako silnego ogniwa w systemie bezpieczeństwa państwa, kieruję do Pana następujące pytania:
1. Czy – zdaniem Pana Ministra – jest pewność tego, iż propozycja nowych rozwiązań w kwestii funkcjonowania Śląskiego Oddziału Straży Granicznej, doprowadzi do przestrzegania wynikającej z ustawy o Straży Granicznej , zasady jednolitości?
2. Czy w trwających i planowanych prac ukierunkowanych na reorganizację formacji, będzie mógł brać udział przedstawiciel organizacji związkowej szczebla krajowego?
3. Czy i w jaki sposób resort zamierza zagwarantować informacji o wdrażanych działaniach dot. elementu strukturalnego, w tym ich skali, na etapie planowania? Powzięcie takiej informacji pozwoli na odpowiednie przygotowanie się organizacji związkowej do podjęcia działań ukierunkowanych na ochronę praw wynikających ze stosunku służbowego. Jednakże na podstawie tych informacji będzie można proponować rozwiązania zapewniające wieloletnie funkcjonowanie formacji.
4. Czy nie istnieje obawa, że naturalną konsekwencją dynamicznie postępującego procesu odejść funkcjonariuszy ze służby – będzie dalsze rozwarstwienie i brak możliwości skutecznej realizacji zadań ustawowych?
oprac. /ps/
