Przemówienie JM Rektora PWSZ w Raciborzu prof. dra hab. Michała Szepelawego wygłoszone podczas inauguracji roku akademickiego 2012/2013.
Szanowni Państwo, uczestnicy uroczystej inauguracji nowego roku akademickiego! Niemal dokładnie pół roku wcześniej spotkaliśmy się w podobnym gronie w sali Zamku Piastowskiego, aby uczcić dziesiątą rocznicę istnienia szkoły wyższej w Raciborzu. Dzisiaj wspólnie i uroczyście rozpoczynamy kolejny rozdział historii naszej uczelni.
Niech mi wolno będzie dzisiejszą refeksję przygotowaną na uroczystość inauguracji roku akademickiego powiązać z osobami trzech patronów bieżącego roku kalendarzowego. Jak wiadomo Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2012 rokiem księdza Piotra Skargi, a także rokiem Józefa Ignacego Kraszewskiego i wreszcie rokiem Janusza Korczaka. Przyjrzyjmy się tym wybitnym postaciom i chciejmy dostrzec w ich postawach drogowskazy dla nas: wykładowców i wszystkich pracowników uczelni oraz jej studentów.
Na początek osoba najmniej czasowo odległa od nas – Janusz Korczak, lekarz, wybitny pedagog, także pisarz i publicysta. Prekursorskie teorie pedagogiczne Korczaka, które również obecnie są przedmiotem naukowych studiów i dyskusji, nie pozostawały w jego przypadku suchą doktryną, lecz były wprowadzane w życie m.in. w prowadzonych przez Starego Doktora sierocińcach. Korczak przypomina nam, współczesnym pedagogom, przede wszystkim o centralnym miejscu dziecka, wychowanka, ucznia, studenta w działalności edukacyjno-wychowawczej. Korczak był ze swoimi wychowankami do końca, nie opuścił ich, przeciwnie, poszedł z nimi na śmierć w obozie w Treblince, chociaż, jak wiemy, mógł przedostać się do Szwajcarii i tam przeczekać grozę Holokaustu. Autor „Króla Maciusia I” odrzucił taką ewentualność, ponieważ był przekonany, że nauczyciel, wychowawca, opiekun nie może zdradzać swoich podopiecznych, nie może lekceważyć ich sytuacji egzystencjalnej. To poruszająca lekcja dla nas. Staramy się ją sumienne realizować. Działalność naszej uczelni rozumiemy przede wszystkim jako służbę młodym ludziom, studentom, którzy zaufawszy nam – poprzez wybór raciborskiej PWSZ – oczekują od nas – wykładowców i pracowników administracji – kompetentnie i sprawnie przekazywanej wiedzy, nowoczesnych i efektywnych metod nauczania i środków dydaktycznych, bardzo dobrze wyposażonej biblioteki, ale też życzliwości, wsparcia, sprawiedliwego oceniania, pomocy stypendialnej. Oczekują zagwarantowania możliwości działania w samorządzie studenckim, w różnego typu organizacjach, w kołach naukowych, drużynach sportowych, w wolontariacie. Myślą o naukowych wyjazdach w ramach programów międzynarodowych, o udziale w konferencjach naukowych, wycieczkach dydaktycznych. Pragną być sprawnie i przyjaźnie obsługiwani w poszczególnych jednostkach administracji uczelnianej.
Dokładamy starań, aby te wszystkie oczekiwania spełnić. Priorytetowo traktujemy sprawę kadry nauczającej. Skutecznie mobilizujemy naszych wykładowców do zdobywania kolejnych szczebli awansu zawodowego oraz do aktywności naukowej, przejawiającej się publikacjami, udziałem w konferencjach, seminariach naukowych, włączaniem się w działalność służącą nie tylko uczelni, ale całemu środowisku. Stale rozszerzamy i modyfkujemy ofertę edukacyjną, dostosowując ją jednocześnie do dynamicznie zmieniającego się lokalnego rynku pracy. Jako przysłowiowy strzał w dziesiątkę oceniamy uruchomienie od lutego bieżącego roku kierunku architektura i urbanistyka, co koresponduje z ogólną tendencją do przeorientowania oferty edukacyjnej w stronę kierunków inżynierskich, technicznych, co oczywiście nie oznacza rezygnacji z kierunków humanistycznych i społecznych. Przeciwnie, pragniemy otwierane w naszej uczelni kierunki techniczne realizować w kontekście humanistycznym, aby utrzymać potrzebną równowagę między humanistyką a myśleniem technicznym.
Będziemy się ubiegali o zgodę na otwarcie kolejnych kierunków, a są nimi: fzjoterapia i turystyka (w Instytucie Kultury Fizycznej), ekonomia (w Instytucie Studiów Społecznych). Poszerzenie oferty wiąże się również z sukcesywnym uruchamianiem na poszczególnych kierunkach takich specjalności, na które istnieje realne zapotrzebowanie. W trosce o podnoszenie jakości kształcenia nawiązujemy współpracę z innymi uczelniami nie tylko w kraju, ale także za granicą. W lipcu zostało uroczyście podpisane porozumienie z Uniwersytetem w Opavie. Z inicjatywą zawarcia umów o współpracy wystąpiły ostatnio uniwersytety w słowackim Prešovie oraz w Ołomuńcu. Owo współdziałanie z uczelniami polskimi i zagranicznymi ma charakter bardzo konkretny – są to wspólne przedsięwzięcia poszczególnych instytutów i innych jednostek uczelnianych w ramach współpracy w dziedzinie nauki, kultury oraz wszelkich działań na rzecz studentów, dla których nasze partnerskie uczelnie są szansą i możliwością studiowania na drugim etapie kształcenia, czyli na studiach magisterskich. Realizujemy trzy projekty unijne: „belfer on line”, „Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości” oraz „Modelowy Program Praktyk”. Do tego doszedł ostatnio projekt realizowany przez Instytut Neoflologii pod nazwą „Polsko-Czeskie Centrum Leksykografczne”. Benefcjentami tych projektów są w znacznej mierze i przede wszystkim nasi studenci. W ciągu ostatnich lat uczelniana Biblioteka przeobraziła się z typowej małej szkolnej książnicy w nowoczesny, w pełni skomputeryzowany ośrodek informacji naukowej. Systematycznie wyposażamy sale w sprzęt multimedialny oraz inne nowoczesne środki dydaktyczne.
Studentów bezpośrednio dotyczą konsekwencje zmian, jaki musieliśmy wprowadzić w naszych dokumentach w związku z nowelizacją Ustawy o szkolnictwie wyższym. W minionym roku trwała intensywna praca, której celem było opracowanie nowego Statutu PWSZ oraz wszystkich regulaminów, dotyczących poszczególnych sfer funkcjonowania uczelni. Wejście w życie Krajowych Ram Kwalifkacji z kolei sprawiło, że w poszczególnych instytutach i jednostkach organizacyjnych został dokonany ogromny wysiłek, polegający na stworzeniu zupełnie nowych dokumentów zawierających wymagania i oczekiwane efekty kształcenia. Za trud włożony w przygotowanie nowych przepisów składam gorące podziękowania dyrektorom instytutów, wykładowcom, pracownikom administracji. W minionym roku akademickim zrealizowaliśmy m.in. trzy ważne z punktu widzenia warunków studiowania inwestycje: zainstalowaliśmy windę w budynku głównym, przeprowadziliśmy częściowy remont Domu Studenta, w wyniku którego obiekt ten uzyskał standard konieczny w dzisiejszych czasach (pragnę dodać, że remont akademika będzie kontynuowany) oraz wyremontowaliśmy pływalnię. Zamierzamy przeprowadzić remont płyty naszego stadionu. W ramach dostosowywania obiektów uczelni do aktualnych potrzeb i możliwości dokonujemy pewnych zmian organizacyjnych, takich jak przeniesienie Instytutu Sztuki do budynku na ulicy Lwowskiej (popularne „Słoneczko”) i w związku z tym oddanie obiektu na ulicy Cecylii Starostwu Powiatowemu. Nosimy się z zamiarem sprzedania hali pofabrycznej z uwagi na to, że udostępniana nam przez władze miasta hala OSiRu wystarcza na nasze potrzeby.
Kształcenie w publicznych wyższych szkołach zawodowych posiada swoją specyfkę, dlatego niezwykle cenne są dynamiczne działania Konferencji Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych. W najbliższym czasie przypada piętnasta rocznica utworzenia pierwszych PWSZ-ów w Polsce, w związku z czym uroczyste posiedzenie KRePSZu planowane jest w Sejmie bądź Senacie RP, aby m.in. zwrócić uwagę parlamentarzystów na sytuację i potrzeby tego typu szkół. Drugi patron, urodzony w 1812 roku Józef Ignacy Kraszewski, skłania nas szczególnie do refeksji na temat pracowitości i kreatywności. Ten wybitny pisarz, uważany za najpłodniejszego polskiego literata, stworzył kilkaset dzieł literackich, prowadził rozległą korespondencję, zajmował się działalnością społeczną i polityczną. Był człowiekiem-instytucją w dosłownym znaczeniu. Warto osobę Kraszewskiego potraktować jako wzór. Szczególnie adresuję tę propozycję do młodej części naszej społeczności uczelnianej.
Drodzy studenci, oczekujemy od Was wielkiego wysiłku intelektualnego, koniecznego w realizacji programu studiów, ale oczekujemy także zaangażowania w działalność licznych studenckich kół naukowych, w prace samorządu studenckiego, różnorodnych organizacji funkcjonujących na uczelni, wolontariatu (np. Fundacji Dr Clowna), drużyn sportowych i innych form życia społeczności studenckiej – form już istniejących, a również takich, które sami stworzycie. Bądźcie kreatywni, pomysłowi i właśnie pracowici. To dzisiaj, w dobie wszechobecnego kultu luzu i zabawy, zapewne niepopularny postulat, ale historia uczy, że tylko wytężona, ofarna, często wręcz heroiczna praca przynosi dobre owoce. I wreszcie trzecia postać, ksiądz Piotr Skarga, wybitny kaznodzieja, pisarz, wizjoner, ale również, jak byśmy powiedzieli dzisiaj, animator społeczny, założyciel licznych bractw, których celem było wspomaganie ludzi ubogich, chorych, cierpiących, wykluczonych. Nade wszystko jednak ks. Skarga był szlachetnym patriotą, człowiekiem przekonanym, że prawdziwa miłość do ojczyzny polega na przedkładaniu dobra wspólnego nad sprawy prywatne. Uczelnia nasza nie działa w próżni, lecz funkcjonuje w konkretnym środowisku społecznym. Podejmujemy wiele działań, które temu środowisku lokalnemu służą. Trudno je wszystkie wymienić, ale wspomnę chociażby o włączaniu się w organizację dorocznych Dni Nauki i Techniki, o badaniach podejmowanych przez Instytut Studiów Społecznych na zlecenie Starostwa Powiatowego, o dokumentacji fotografcznej Miasteczka Miłosierdzia w Branicach sporządzonej przez Studenckie Koło Naukowe Fotografi Artystycznej FOTON, o wystawach wykładowców i studentów Instytutu Sztuki, o wykładach otwartych, o uczestnictwie przedstawicieli uczelni w organizacji różnych przedsięwzięć realizowanych przez samorząd terytorialny oraz inne instytucje, o konkursach przygotowywanych z myślą o uczniach szkół ponadgimnazjalnych, o działalności z zakresu animacji społeczno-kulturalnej w przedszkolach i szkołach, o działaniach Fundacji Doktora Clowna. Raciborska PWSZ stała się ważnym ośrodkiem kulturowym w regionie i ten status pragniemy utrzymać.
Jest to właśnie postawa obywatelska, prospołeczna, postawa, którą wpajamy skutecznie naszym studentom. Współpracujemy z większością instytucji znajdujących się w mieście i powiecie. Z wieloma podpisaliśmy umowy. Jesteśmy wdzięczni władzom samorządowym miasta, powiatu, gmin ościennych za wsparcie zarówno materialne, jak i organizacyjne. Współdziałanie naszej uczelni z powiatem i miastem uważam za wzorowe, o czym szeroko mówiłem podczas uroczystości jubileuszowych w kwietniu bieżącego roku. Statystyki naborowe pokazują, że nasza uczelnia nadal cieszy się wśród młodych ludzi uznaniem, a paleta kierunków i specjalności odpowiada ich potrzebom. Niż demografczny jest faktem, zdajemy sobie sprawę, że na rynku edukacyjnym utrzymają się tylko uczelnie o silnym potencjale naborowym, dlatego wyzwaniem dla nas jest sprostanie tym wymaganiom. Stałe modyfkowanie oferty edukacyjnej, mobilność w tym zakresie i oczywiście szeroka, dynamiczna promocja naszej szkoły to najpilniejsze współczesne wyzwania stojące przed nami. Rozpoczynamy rok akademicki 2012/2012 z wielkimi nadziejami. Nie brakuje pewnych obaw, wynikających z obiektywnej sytuacji gospodarczej i społecznej kraju, ale przede wszystkim wierzymy, że uczelnia będzie w coraz większym stopniu dobrą wizytówką Raciborza i całego regionu.
Artykuł zaczerpnięto z Eunomii nr 8 (57) / listopad 2012
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
