Z roku na rok jest ich mniej. Pracodawcy coraz częściej rezygnują z zatrudniania młodocianych pracowników.
Podczas spotkania – 7 maja na raciborskim zamku – poświęconego współdziałaniu współpracy szkół z przedsiębiorcami jednym z prelegentów była Maria Smyczek, dyrektor Cechu Rzemiosł Różnych w Raciborzu. W swoim wystąpieniu omówiła kluczowe aspekty rzemieślniczej nauki zawodu, zakończonej egzaminem czeladniczym, ze szczególnym odniesieniem do roli pracodawcy – szkolącego.
Maria Smyczek – dyrektor Cechu Rzemiosł Różnych w Raciborzu
Zwróciła uwagę na obowiązki leżące po stronie pracodawcy zatrudniającego pracownika młodocianego wynikające z zapisów Kodeksu Pracy. – Zatrudnienie i szkolenie młodocianego zgodnie z programem praktycznej nauki zawodu, – zaopatrzenie młodocianego w przewidziany na danym stanowisku sprzęt ochrony osobistej, odzież ochronną i roboczą, narzędzia pracy, materiały i inne potrzebne urządzenia, – stosowanie się do przepisów o ochronie pracy i zdrowia młodocianych, – kierowanie młodocianego na badania lekarskie zgodnie z przepisami i ponoszenie ich kosztów, – umożliwienie młodocianemu regularnego uczęszczania na kształcenie teoretyczne oraz kontrola realizacji tego obowiązku, – pokrycie kosztów egzaminu czeladniczego zdawanego przez młodocianego w wyznaczonym terminie – wymieniła. Ponadto podkreśliła, że po stronie pracodawcy są też inne obowiązki pozaedukacyjne. Rola wychowawcza – nauczyciela wprowadzającego młodego człowieka w dorosłe życie. Rola socjologiczna – kształtowanie postaw społecznych, współpraca w zespole, odpowiedzialność, uczciwość, punktualność. Wsparcie materialne – często uczniowie wspierają materialnie swoje rodziny. Następnie przedstawiła cechy rzemieślniczej nauki zawodu: – zindywidualizowany system kształcenia, bezpośredni kontakt pracodawca – uczeń, – nauka zawodu na stanowisku pracy, a teoria w szkole, – nauka w warunkach naturalnych i rzeczywistych, a nie pozorowanej pracy, poznawanie nowych technologii, materiałów i urządzeń, – konfrontacja wykonywanych przez ucznia zadań z realnymi warunkami, np. reakcją klienta, – praca w zespole i nauka pod okiem doświadczonego mistrza, – po zakończeniu nauki zawodu uczeń zostaje pracownikiem lub może rozpocząć własną działalność. Przybliżyła kwestie związane z refundacją wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom i składek na ubezpieczenie społeczne (Ochotnicze Hufce Pracy) oraz dofinansowania kosztów kształcenia przyznawanego po zakończeniu nauki zawodu. – Pracodawca ma względem pracownika młodocianego naprawdę sporo obowiązków. Konkurencja na rynku jest naprawdę spora i pracodawcy nie mają czasu żeby zająć się pracownikami. Przez to pracodawcy często zniechęcają się i rezygnują z zatrudniania pracowników młodocianych – mówiła dyrektor Smyczek. Od 1 września 2012 r. wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego wynosi w przypadku nauki zawodu: 8081,00zł, w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy: 254,00zł za każdy pełny miesiąc kształcenia. Zniechęcenie pracodawców widać w statystykach. Te mówią jasno, że z roku na rok zmniejsza się liczba młodocianych pracowników oraz liczba pracodawców ich zatrudniających.
– Z danych przedstawionych na wykresie wynika, że w roku 2012 w stosunku do roku poprzedniego liczba młodocianych pracowników zatrudnionych w zakładach rzemieślniczych zmniejszyła się o 6.7 procent, a w stosunku do 2004 roku o 15.7 procent – mówiła. Liczba rzemieślniczych zakładów zatrudniających młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego w latach 2004-2012 również spadła.
– Z przedstawionych poniżej danych wynika, że w ciągu kilku ostatnich lat liczba szkolących zakładów rzemieślniczych pozostawała mniej więcej na tym samym poziomie. Dane z 2012 roku wskazują jednak na zmniejszanie się liczby zakładów szkolących, pomimo wciąż istniejących zachęt ekonomicznych – dodała. Wśród głównych przyczyn zniechęcających pracodawców do zatrudniania młodocianych pracowników wymieniła: duża odpowiedzialność za szkolenie – obowiązki prawne i wychowawcze wobec młodocianego – trudne do wypełnienia – konkurencyjność na rynku pracy, niewystarczający czas przeznaczony na kształcenie praktyczne – problem od wielu lat podnoszony przez środowisko rzemieślnicze I, II I III rok nauki, nadmierna biurokracja towarzysząca uzyskiwaniu tzw. instrumentów wsparcia – refundacja wynagrodzeń + skł. ZUS młodocianych (od 2014r. refundacja jest pomocą de minimis), dofinansowanie kosztów kształcenia po zakończeniu szkolenia i zdaniu przez młodocianego egzaminu – czeladniczego lub przed OKE, postęp techniczny, nowoczesne technologie, sprzęt i urządzenia wymagające wysokiego poziomu kwalifikacji – ryzyko uszkodzenia urządzeń – straty, przestoje. Jednak po stronie pracodawcy jest również szereg korzyści. Po pierwsze, częściowy zwrot kosztów kształcenia młodocianego (w zależności od branży koszt trzyletniego cyklu kształcenia – 33 – 35 tys. zł), 40% zwrot kosztów, po drugie, przez trzy lata pracodawca korzysta z niewykwalifikowanej siły roboczej, po trzecie: po zakończeniu nauki zawodu możliwość zatrudnienia wykwalifikowanych pracowników.
Rzemieślnicze kształcenie zawodowe obejmuje naukę zawodu w 120 zawodach. Nauka kończy się egzaminem końcowym – czeladniczym. Edukacja teoretyczna odbywa się w Zasadniczej Szkole Zawodowej, nauka praktycznych umiejętności u pracodawcy – w zakładzie pracy. Uczeń może mieć status pracownika młodocianego.
/j/
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
