Jedną z kluczowych misji WHO jest zapobieganie, łagodzenie i całkowite powstrzymanie rozprzestrzeniania się śmiertelnych infekcji.
7 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Zdrowia. Tego dnia Światowa Organizacja Zdrowia świętuje swoje 75. urodziny.
W 1948 r. kraje świata połączyły się i założyły WHO, aby promować zdrowie, dbać o bezpieczeństwo świata i służyć bezbronnym – aby każdy i wszędzie mógł osiągnąć najwyższy poziom zdrowia i dobrego samopoczucia. Rocznica 75-lecia WHO jest okazją do spojrzenia wstecz na sukcesy w dziedzinie zdrowia publicznego, które poprawiły jakość życia w ciągu ostatnich siedmiu dekad.
Zdrowie dla wszystkich: ostateczny cel
Przez dziesięciolecia WHO zajmowała się kluczowymi wyzwaniami związanymi ze swoją misją: wysiłkom na rzecz poprawy warunków społecznych, aby ludzie rodzili się, dorastali, pracowali, żyli i starzeli się w dobrym zdrowiu. Jednak postęp ten jest stale zagrożony przez utrzymywanie się nierówności zdrowotnych. Cel osiągnięcia „Zdrowie dla wszystkich” pozostaje zatem tak samo ważny dzisiaj, jak 75 lat temu.
Łagodzenie śmiertelnych chorób
Jedną z kluczowych misji WHO jest zapobieganie, łagodzenie i całkowite powstrzymanie rozprzestrzeniania się śmiertelnych infekcji. W wyniku bezprecedensowego globalnego partnerstwa WHO certyfikowała ospę prawdziwą wyeliminowaną w 1980 roku. Ospa była wysoce zaraźliwą i śmiertelną chorobą. Szacuje się, że w samym 300 wieku zginęło około 20 milionów ludzi. Globalna Inicjatywa Eradykacji Polio WHO współpracuje i wspiera wysiłki, które pomogły osiągnąć 99,9% redukcję rozprzestrzenianie się polio.
Ochrona ludzi przed pandemiami
WHO wykrywa tysiące sygnałów alarmowych dla zdrowia każdego dnia i działa na rzecz ochrony ludzi przed zagrożeniami i konsekwencjami epidemii i pandemii. W ciągu ostatnich dziesięcioleci WHO była na pierwszej linii frontu wszystkich poważnych sytuacji kryzysowych związanych ze zdrowiem: od Wirus Ebola do ptasiej grypy (H5N1), SARS i pandemii COVID-19. Tylko w latach 2020-2021 WHO zareagowała na 87 sytuacji kryzysowych związanych ze zdrowiem oprócz COVID-19. WHO ustanowiła Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne (IHR) w 1969 r. i zmienione w 2005 r. jako porozumienie między państwami członkowskimi o współpracy w celu zapobiegania i reagowania do poważnych zagrożeń dla zdrowia publicznego, które mogą przekraczać granice i zagrażać ludziom na całym świecie.
Pokój dla zdrowia, zdrowie dla pokoju
WHO odgrywa często niewidoczną rolę w negocjowaniu usług humanitarnych i zdrowotnych podczas wojen i konfliktów. Od 1980 roku WHO wdraża projekty „Zdrowie jako pomost dla pokoju” w Afryce, Azji, Europie i Ameryce Łacińskiej, dostarczając interwencje humanitarne w sytuacjach konfliktowych. Z pomocą WHO w 1990 roku, walczące regiony w Bośni zgodziły się zezwolić na swobodny przepływ karetek pogotowia i pomocy medycznej w nagłych wypadkach, kontynuując szczepienia przeciwko polio oraz kampanie przeciwko gruźlicy i HIV.
Wytyczne dotyczące polityki i norm w zakresie zdrowia
WHO jest światowym autorytetem w zakresie wydawania polityk i wytycznych w celu poprawy zdrowia ludzi. W 1981 r. państwa członkowskie WHO przyjęły Międzynarodowy kodeks wprowadzania do obrotu substytutów mleka kobiecego. Do 2020 roku kodeks został wdrożony w 136 krajów, promując karmienie piersią dla milionów dzieci. W 2003 r. państwa członkowskie WHO przyjęły pierwszy na świecie traktat w sprawie zdrowia publicznego – Ramową konwencję o ograniczeniu użycia tytoniu (FCTC). Traktat, obecnie obowiązujący w 181 krajach, chroni obecne i przyszłe pokolenia przed niszczycielskim wpływem tytoniu. Od 2021 r. używanie tytoniu spadało w 150 krajach dzięki wdrożeniu FCTC.
Zapobieganie chorobom poprzez szczepienia
WHO odegrała pionierską rolę w dostarczaniu szczepionek zapobiegającym chorobom. Organizacja ustanowiła Rozszerzony Program Szczepień w 1974 roku, aby wspierać wprowadzanie szczepionek dziecięcych na całym świecie, ukierunkowanych na wiele chorób w tym samym czasie, nie pozostawiając nikogo w tyle. Mamy teraz szczepionki chroniące nas przed ponad 20 zagrażającymi życiu chorobami, pomagając ludziom w każdym wieku żyć dłużej i zdrowiej. Szczepienia zapobiegają obecnie 3,5-5 milionom zgonów rocznie z powodu chorób takich jak tężec, krztusiec, grypa i odra.
Sprostanie wyzwaniom zdrowotnym związanym z klimatem
Zmiana klimatu jest największym zagrożeniem dla zdrowia, przed którym stoi dziś ludzkość. Wpływa na jakość powietrza, wodę pitną, zaopatrzenie w żywność, warunki sanitarne, schronienie i środowisko jako całość. WHO jest w czołówce w rozwiązywaniu rosnącego ryzyka związanego z wyzwaniami zdrowotnymi związanymi z klimatem, ustanawiając program zmiany klimatu i zdrowia w 1990 roku.
oprac. /kp/
