Najstarsza szopka prezentowana na wystawie datowana jest na XIX w. i pochodzi z Bieńkowic.
8 grudnia w Muzeum w Raciborzu odbyło się otwarcie wystawy „Górnośląskie betlejki”. Najstarsza szopka, którą można zobaczyć, datowana jest na XIX w. i pochodzi z Bieńkowic. Jest to szopka skrzynkowa z pięknymi figurkami wykonanymi z wosku. Obecnie znajduje się ona w zbiorach Pocysterskiego Zespołu Pałacowo-Klasztornego w Rudach.
O tradycjach stawiania szopek, urządzania jasełek i zwyczajach wigilijnych opowiedziała Julita Ćwikła – kierownik Działu Etnografii. Zwyczaj stawiania szopek w kościołach przywędrował do Polski w średniowieczu, wraz z zakonem franciszkanów. Pierwotnie szopki miały charakter jasełek – religijnego widowiska o Bożym Narodzeniu, by z czasem przekształcić się w teatrzyki kukiełkowe i szopki ustawiane w domach. Jest to zwyczaj znacznie starszy od powszechnie dzisiaj występującej choinki, która pojawiła się w Polsce w pierwszej poł. XIX w. na wzór zwyczaju niemieckiego. Domowe szopki nazywane na Górnym Śląsku betlejkami lub betlejemkami powszechnie towarzyszyły świętom Bożego Narodzenia w pierwszej połowie XX w. Ustawiane były w śląskich, katolickich rodzinach chłopskich, robotniczych i mieszczańskich od wigilii Bożego Narodzenia aż do Święta Matki Bożej Gromnicznej 2 lutego. Instalowano je najczęściej w izbie na komodzie lub bieliźniarce zwanej wertikiem. Po wieczerzy wigilijnej i podczas świąt siadano przy niej i śpiewano kolędy.
Na wystawie zobaczyć można kopie figurek z lat 20.-30. XX w. wykonane przez Leona Kampkę, chorzowianina, emerytowanego elektryka, który przez 27 lat pracował w kopalni i od wielu lat interesował się tradycyjnymi szopkami, budował stajenki i wykonywał formy z plasteliny, modeliny innych tworzyw, z których odlewał kopie przedwojennych figurek bożonarodzeniowych z Górnego Śląska. Każda figurka Leona Kampki jest niepowtarzalna. Stajenki tego artysty znajdują się w zbiorach wielu muzeów śląskich, a także w Bazylice w Piekarach Śląskich.
Wystawa Górnośląskie betlejki ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu będzie prezentowana w Muzeum w Raciborzu do 28 stycznia 2024 r.
fot. Muzeum w Raciborzu
oprac. /kp/
Środowisko, jakość życia, ekologia
.jpg "Remont")
.jpg "Remont zabytkowego spichlerza chłopskiego w Raciborzu zakończony")
