W uroczystościach 60-lecia I Liceum Ogólnokształcącego im Jana Kasprowicza w Raciborzu wzięli udział m.in. absolwenci szkoły, władze miasta, poseł na Sejm RP Andrzej Markowiak i wicewojewoda śląski Andrzej Waliszewski.I Liceum Ogólnokształcące w Raciborzu sięga w swojej historii do czasów „Królewskiego gimnazjum ewangelickiego”, powołanego rozporządzeniem króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III w 1818 r. i funkcjonującego w budynku dawnego konwentu dominikanów św. Ducha. To tutaj w latach 1882-83 nauki pobierał Jan Kasprowicz, dzisiejszy patron I LO.
Współczesna historia szkoły zaczyna się 9 maja 1945 roku. Tuż po zakończeniu wojny, pierwszy dyrektor szkoły – Wiktor Kapaun przy pomocy miejscowego duchowieństwa werbował uczniów do tworzonej szkoły średniej żeńskiej i męskiej. Uroczysta inauguracja edukacji w powojennym Raciborzu miała miejsce 15 czerwca 1945 roku. Po mszy świętej w kościele Matki Bożej odbyły się pierwsze lekcje w nieistniejącym już budynku przy rondzie nad Odrą. Dzień później szkoła zainstalowała się w obecnie zajmowanym gmachu (postawionym w 1901 roku; w 1938 umieszczono w nim gimnazjum realne, a w końcowym okresie wojny pełnił rolę lazaretu – najpierw niemieckiego, następnie sowieckiego). Do końca lipca 1945 roku grupa 48 chłopców i 29 dziewcząt uczyła się mówić, pisać, śpiewać i rachować po polsku. Od września 1945 roku, po formalnym podziale szkoły na dwa zakłady (męski i żeński), dyrektor kierował Państwowym Liceum i Gimnazjum Męskim. W maju 1947 roku odbył się pierwszy po wojnie egzamin dojrzałości. Od roku szkolnego 1947/48 szkoła stała się koedukacyjna. W tym roku Wiktor Kapaun przestał przewodzić Radzie Pedagogicznej. Kolejnymi dyrektorami placówki byli: Józef Grabowski (19.11.1947 – 31.08.1950), Andrzej Charzewski (01.09.1950 – 31.08.1959), Irena Ścibor-Rylska (01.09.1959 – 17.11.1966), Marian Lipa (17.11.1966 – 31.08.1972), Kamil Simek (01.09.1972 – 31.08.1990), Janusz Nowak (01.09.1990 – 31.08.1997). Od 1 września 1997 roku stanowisko dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego piastujeJanina Wystub.
Fraszka „Na liceum ogólnokształcące”
Absolwenci ze ścian na nas spoglądają,
szczęśliwi, że sami tu już nie bywają. (Malwina Matuszkiewicz)
Do końca roku szkolnego 2004/2005 mury I Liceum Ogólnokształcącego w Raciborzu opuściło 5472 absolwentów. To dla nich wszystkich 24 września odbył się zjazd absolwentów z okazji 60-lecia istnienia placówki. Przybyli licznie, o czym świadczy wypełniony kościół WNMP podczas mszy w intencji absolwentów, potem długi pochód prowadzony przez orkiestrę dętą „Rafako” pod dyrygenturą Józefa Oślizło i pełna sala w kinie „Bałtyk”, w której odbywały się główne uroczystości.
Podczas spotkania w sali „Bałtyku” padło wiele ciepłych słów ze strony przemawiających gości. Wszystkim zapadło w pamięć przedstawienie wyreżyserowane przez absolwenta I LO, a obecnie nauczyciela w tej placówce Janusza Nowaka. Spektakl „Zeszyt zapisany zielonym atramentem” odwołujący się do wspomnień własnych i tych pokoleń, które przeszły przez szkołę przygotowali uczniowie III klasy humanistycznej. Gościnnie wystąpiła absolwentka Elżbieta Kucznierz.
-Tytuł nawiązuje do bardzo sentymentalnych pierwszych zapisanych w pamięci odniesień do liceum. Było to bardzo dawno. Znalazłem zeszyt licealistki, właśnie zeszyt zapisany zielonym atramentem. To wspomnienie, noszone w pamięci, znalazło teraz odzwierciedlenie w tytule widowiska.-tłumaczy autor przedsięwzięcia Janusz Nowak – Cały scenariusz opiera się na wspomnieniach. Bo i scena nawiązująca do lat siedemdziesiątych, kiedy królowali Brekauci, a na potańcówki chodziło się do klubu ZSM-u i scena, w której dziewczęta machają kolorowymi wstążkami podczas pochodów pierwszomajowych mają swe odzwierciedlenie w rzeczywistości. Tak samo wspomnienie montażu poetyckiego przygotowanego na spotkanie z papieżem na Górze Św. Anny w 1983r. Każda sytuacja nawiązuje do wspomnień absolwentów poszczególnych dekad, poczynając od późnych lat 50., a skończywszy na 90. z modnymi lub wynikającymi z konieczności wyjazdami na Zachód.
Inspiracja rzeczywistymi wydarzeniami, wspomnieniami wyzwoliła w widzach – absolwentach szkoły spontaniczne reakcje. Widać było, że pokazane sytuacje są im bliskie, że odnajdują w nich siebie.
„Zeszyt zapisany zielonym atramentem”
Scenariusz i reżyseria – Janusz Nowak
Scenografia: Janusz Nowak, Kinga Wystub
Wykonawcy:
Dziewczyna I – Aneta Musiol
Dziewczyna II – Elżbieta Gładkowska
Dziewczyna III – Anna Bobowska
Dziewczyna IV – Aleksandra Wojaczek
Dziewczyna V – Ewa Kołtunowska
Uliczny grajek – Elżbieta Kucznierz
Koryfeusz – Janusz Nowak
Dozorca – Rafał Adamczyk
Brunet – Dawid
Inspicjentki: Izabela Doleżych, Magdalena Mańkiewicz, Agata Gawron
Sufler: Justyna Rybarczyk
Dźwięk: Jan Mazur, Rafał
Odwiedzający swą szkołę po latach szukali w niej tego, co najbardziej utkwiło im w pamięci…. zielonych ławek z podnoszonymi pulpitami. Zauważali rozwój placówki, jej podążanie z duchem czasu, ale cieszyli się, że pokolenia absolwentów łączy wspólna historia i tradycja. Mimo upływu sześciu dziesięcioleci można odnaleźć wspólnotę, tj. emocjonalną więź łączącą absolwentów, nauczycieli i obecną młodą kadrę. Jest to pewien ciąg, sztafeta pokoleń, bo duch szkoły trwa. – podsumowuje jej absolwent, nauczyciel i były dyrektor Janusz Nowak.
Janusz Nowak
Maturę zdał w Kasprowiczu w 1973 roku. Finalista Ogólnopolskiej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego oczywiście studiował na polonistyce Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracę w raciborskim I LO podjął we wrześniu 1977 roku. Przez wiele lat pracował z zespołem artystycznym Teatr Poezji „Eleusis”. W 1985 roku podjął studia doktoranckie u prof. Czesława Hernasa, historyka literatury staropolskiej. Od 01.09.1990 do 31.08.1997 pełnił funkcję dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego. Obecnie oddany pracy pedagoga polonisty realizuje się w zakresie literatury. Opublikował: „Raciborskie legendy i podania (wybór)”, Racibórz 1988. Broszura wydana przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej jako ósma pozycja w serii Biblioteka
Posłowie, w: Joseph von Eichendorff, Baśnie i podania górnośląskie, tłum. R. Kincel, Racibórz 1990. Jest to komentarz folklorystyczny autorstwa J. Nowaka do zbioru baśni opracowanych przez sławnego romantyka niemieckiego pochodzącego z podraciborskich Łubowic.
„Związki Raciborza z literaturą polską”, Racibórz 1998. Okazją do napisania tej książki była 50 rocznica istnienia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Raciborzu. Za namową ówczesnego dyrektora tej placówki, dra Ryszarda Kincla, J. Nowak podjął się napisania prekursorskiej pracy. Nikt do czasu wydania tej książki nie pokusił się o stworzenie zarysu monograficznego polskiej beletrystyki, mającej związki z Raciborzem i ziemią raciborską.
„Antologia maturzysty czyli cytaty na każdy temat”, Kraków 2000. Książka wydana przez Społeczny Instytut Wydawniczy Znak w Krakowie w serii „Znak dla szkoły”. Składa się z ponad 700 cytatów z dzieł literackich, filozoficznych, politycznych itp., podzielonych na rozdziały tematyczne i opatrzonych eseistycznym komentarzem. Książka cieszy się dużą popularnością wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych (nie tylko maturzystów).
„Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Raciborzu”, Racibórz 2001. Próba monograficznego ujęcia historii jednej z „najmłodszych” parafii raciborskich.
„Od słowa ke slovu”, Racibórz 2003. Antologia poetycka będąca owocem realizacji polsko-czeskiego projektu „Prowincja – matecznik słowa”. Znajdują się w niej wiersze poetów polskich i czeskich, należących do różnych generacji. Są tu utwory twórców bardzo znanych (np. Czesław Miłosz, Adam Zagajewski, Ryszard Krynicki, Wojciech Wencel i in.), a także wiersze debiutantów (m.in. poezja uczennic – obecnie już absolwentek – I LO w Raciborzu).
„U źródeł sensu. Leśmian – Hrabal – Schulz”, Racibórz 2003. Drugi „owoc” edytorski projektu „Prowincja – matecznik słowa”. Promocja książki odbyła się 22.11.2003 r. w Raciborskim Centrum Kultury podczas wieczoru autorskiego Adama Zagajewskiego.
„Świątobliwa Księżniczka i inne opowiadania. Osiem zamyśleń nad raciborskimi legendami” Racibórz 2004. Książka jest zbiorem esejów inspirowanych treścią najbardziej znanych legend raciborskich. Historia Raciborza spotyka się w tych tekstach ze współczesnością tego miasta. Publikacja adresowana do miłośników dziejów Raciborza oraz do młodzieży – uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Ponieważ książka ukazała się w końcu maja 2004 roku, jej promocja została przesunięta na okres powakacyjny. Pewną „ekstrawagancją” wprowadzoną do „Świątobliwej Księżniczki” są wiersze auta, pełniące rolę przerywników między poszczególnymi esejami.
„Legendy i podania dawnego Raciborza”, Racibórz 2004. Zbiór kilkunastu fabuł podaniowych i legendarnych związanych z Raciborzem i ziemia raciborską.
Zdjęcia: 1. Andrzej Waliszewski, wicewojewoda śląski
2. Józef Oślizło
5. Janusz Nowak
/BSp/
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
