Szymocice w ogniu! Die Russen kommen…

II wojna światowa powoli zmierzała do końca, sowiecki walec szybko zbliżał się do granic Rzeszy. Spokojne dotąd niemieckie miasta i wsie oczekiwały nadejścia armii Stalina z rosnącym strachem. Podobnie było w Szymocicach, wsi liczącej w roku 1939 roku 278 mieszkańców. Hitlerowcy 10 czerwca 1936 roku przemianowali Schymotschütz na bardziej niemiecko brzmiące Simsforst.

W styczniu 1945 roku front dotarł tereny powiatu raciborskiego, po ciężkich walkach, w których Wehrmacht poniósł dotkliwe straty, zdobyto Rudy. W Szymocicach Armia Czerwona znalazła się prawdopodobnie 27 stycznia, a może już dzień wcześniej. Oddział zwiadowczy liczący kilkunastu ludzi konno wjechał do wsi. Czy, jak przed saloonem, jeźdźcy zostawili wierzchowce przed drzwiami i weszli do karczmy Szuby, czy, jak to czasem czynili, wjechali do środka w siodle, nie wiemy. Pokonali jednak salę i znaleźli się na zapleczu, na posesji Marty Stawinogi. W pobliżu, właśnie po tej stronie karczmy, przyczaiły się dwa „tygrysy”, na widok Sowietów dwa ogromne, pancerne cielska drgnęły i w kierunku czerwonoarmistów posypał się grad pocisków. W ogniu stanęła karczma i dom Stawinogów. Wywiązała się krótka, acz gwałtowna potyczka. Ostatecznie niemieckie czołgi wycofały się, było to jednak preludium do nadchodzących wydarzeń. Na placu boju pozostało co najmniej trzech czerwonoarmistów, tylu naliczyła wtedy 23 letnia Wiktoria Dudek.

 
Trwała wojna pozycyjna. W różnych częściach miejscowości w odmienny sposób odczuwano siłę i zasięg wojennych zmagań. Walki wzmogły się ponownie 27 stycznia popołudniu i pod wieczór. Co jakiś czas wieś (lub przynajmniej jej część) trafiała w ręce, którejś z armii wielkich mocarstw walczących o prymat nad światem. Teraz, tu w tej małej wsi żołnierze obu stron walczyli na śmierć i życie o tenże skrawek Europy. Armia Czerwona wydawała się niepowstrzymana.

Dwukrotnie w zmaganiach o Szymocice miał nastąpić nalot hitlerowskiego lotnictwa, ale jego celem miały być samoloty z czerwoną gwiazdą rozmieszczone w lesie od strony Jankowic. Były to zdaje się dwupłatowe samoloty rozpoznawcze PO-2, które były stale wykorzystywane przez Rosjan. Posługiwano się nimi także do zrzucania bomb fosforowych, właśnie dzięki zastosowaniu tej metody podpalono np. kościół św. Jana Chrzciciela na raciborskim Ostrogu. Niemieckie wojsko, ze zmiennym szczęściem, próbowało odbić Szymocice. W ataku użyto trzech wozów bojowych i pięciu małych czołgów. Armia Józefa Stalina została zmuszona do wycofania się, nie na długo zresztą, bo wkrótce opanowała Schymotschütz. Ranki stawały się coraz jaśniejsze, ale ten nie od wschodzącego słońca, a od płonących zabudowań, które nie tylko ucierpiały wskutek działań wojennych, ale były celowo podpalone przez radzieckich żołnierzy. W domu, w którym mieszkał Karol Boszczon zapalili najpierw sienniki, by wzniecić od razu silny płomień, od którego mogły zająć się inne sprzęty. Wiktoria Dudek z innymi kobietami, dziećmi oraz 77 letnim ojcem Janem Dudkiem schroniła się w piwnicy domu przy ul. Wiejskiej. Niedługo po tym drzwi do ich kryjówki otworzyły się, stanął w nich sołdat. Zaczął uspakajać zebranych, mówiąc „spijte, spijte, haraszo”. Następnie poszedł na strych i podpalił znajdujące się tam siano. Coraz głośniejsze płomienie i trzask drewnianych belek zaalarmowały ludzi w piwnicy, w ostatnim momencie udało im się wydostać na zewnątrz, wieś już płonęła. Grupie udało się znaleźć schronienie w innej części miejscowości, w domu Bulendów. Trudno stwierdzić jak gwałtowne było starcie żołnierzy III Rzeszy z jednostkami ZSRS, jeszcze rankiem koło dopalającego się domu Dudków stał radziecki czołg, który został skutecznie unieruchomiony. Niemcy prowadzili ostrzał od strony małych stawów, utrzymywali jeszcze pozycje od strony Nędzy i Kuźni Raciborskiej. W końcu walki wygasły, a wieś znalazła się niepodzielnie w sowieckich rękach.

 
Znamy też inny obrazek bitwy, nie wiemy tylko, z jakiego jej momentu pochodzi. Rosjanie są już rozlokowani, zajęli kilka domów, czekają nie podejmując żadnych widocznych działań. Nagle się zrywają, rwą rozciągnięte druty telegraficzne i w pośpiechu opuszczają zajęte pozycje.

Oprócz wspomnianych poległych Sowietów zginęli lub zostali zamordowani mieszkańcy Szymocic. Przypadkowo, w czasie walk życie stracili Józef Kilian i Emanuel Żok. Ania Piela, która wybiegła przed dom zginęła, gdy wprost pod jej nogi spadł pocisk moździerzowy, eksplozja urwała jej obie nogi i po kilku dniach zmarła. Alojzy Wanglorz i jego ojciec Ludwik zostali zamordowani, gdy ponoć zbyt długo opierali się przed wydaniem swoich koni. Zostali postrzeleni, a ich ciała spalono wraz z domem. Podobnie w swoim domu spłonął żywcem Józef Krüger, nazywający się wcześniej Kupczyk. Sołtysa wsi Roberta Branta i Wilhelma Kalembę pojmano, pobito kolbami karabinów, odeskortowano do lasu i tam rozstrzelano. W różnym czasie mieszkańcy chcieli się ukryć lub uciec, nie wszystkim się to udało. Stanisław Belkius mógł mówić o wielkim szczęściu po tym, jak wpadł w ręce sołdatów. Sowieccy żołnierze, zdaje się z jakichś azjatyckich plemion, obezwładnili go i próbowali, jak Indianie, zdjąć skalp. Belkius uratował swoją skórę, dzięki nagłemu pojawieniu się hitlerowskich żołnierzy, którzy odzyskali część wsi od strony Jankowic. Inni mieszkańcy nie mieli tyle szczęścia. Pierwszych dni „wyzwolenia” nie przeżyli także Kunegunda Franosz z domu Ranosz, Katarzyna Kalemba, Robert Siewiert, który zginął 4 lutego, czy Jan Wittek.

W poszczególnych domach rozgrywały się prawdziwe dramaty. Elżbieta Lindner stała obok zejścia do piwnicy, w której schroniła się rodzina i sąsiedzi. Za nią siedział w pokoju brat Jerzy, nagle weszło kilku czerwonoarmiejców. Schwycili siedzącego mężczyznę, dwóch żołnierzy mocno go przytrzymało, a trzeci zaczął wlewać Lindnerowi do gardła jakiś płyn z butelki. Będąca w pokoju żona mężczyzny Paulina przeraźliwie wrzeszczała, na próżno. Czternastoletnia Elżbieta, która obserwowała wydarzenia uciekła do piwnicy. W międzyczasie para uwolniła się od „towarzystwa” Rosjan i chciała poszukać innego schronienia, poszli w kierunku domu teściów. Jerzy już tam nie dotarł, po przejściu paruset metrów przewrócił się na ziemię i skonał, Paulina została wdową raptem po trzech miesiącach małżeństwa. Tymczasem z piwnicy pochwycono Jacka Tkocza, posadzono przy stole, obok siedziała już starsza mieszkanka Szymocic o nazwisku Sobeczko. Zaczęła się istna rosyjska ruletka, tylko zamiast naładowanej broni użyto szklanek wypełnionych nieznaną cieczą. Nie wiemy po ilu kolejkach, ale w końcu Tkoczowi zrobiło się niedobrze, położył się na stojącym w pokoju łóżku, po kilku chwilach już nie żył. Sobeczko też się zatruła, żołnierze wyprowadzili ją na zewnątrz i nacierali śniegiem,  to w jakiś sposób pomogło,  kobieta przeżyła. W ten bezwzględny sposób testowano na mieszkańcach Szymocic dziwną ciecz, która prawdopodobnie pochodziła z cysterny stojącej na bocznicy kolejowej, a Rosjanie chcieli sprawdzić  w ten sposób czy nadaje się do picia.

Zmarłych, z uwagi na zamarzniętą ziemię i czyhające wszędzie niebezpieczeństwo, chowano tymczasowo gdzie się dało, koło domu czy w ogrodzie. Zwłoki były często zawinięte tylko w prześcieradła czy koce. Jerzego Lindnera złożono w jamie wykopanej przez Sowietów, a Tkocz spoczął pod płotem swego domu, później został, jak inni, przeniesiony na cmentarz. Do cmentarza parafialnego w Nędzy było zbyt daleko, dlatego też większość zabitych przewieziono na wózkach pod las i pochowano pod krzyżem. Po prostu wykopano duży dół i po kolei, bez trumien dokonano pochówków, a miejsce to poświęcił ksiądz proboszcz Guido Kalka. Cmentarz powstał na prywatnym terenie Agnieszki Dudek, która zaakceptowała taki stan rzeczy.

 
Spotkanie z Armią Czerwoną było dla mieszkańców Szymocic szokiem. Nie licząc doniesień od krewnych z frontów, było to nagłe i brutalne zetknięcie się z wojną. III Rzesza upadła, rozpoczęto budowę komunizmu.

Tekst powstał m. in. na podstawie wspomnień i relacji mieszkańców Szymocic.