Śmigus-dyngus jest tradycją pogańską. Związany był z radością po odejściu zimy i budzącą się do życia przyrodą. Wierzono, że oblewanie wodą zapobiega chorobom i sprzyja płodności. Dlatego też ofiarą padały przede wszystkim panny na wydaniu.
Poniedziałek Wielkanocny jest drugim dniem Świąt Wielkanocnych, w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wtedy jest również praktykowany jeden z najpopularniejszych obecnie zwyczajów wielkanocnych, czyli śmigus-dyngus.
Pierwsza wzmianka o tej tradycji w Polsce pochodzi z XV wieku, z ustaw synodu diecezji poznańskiej pt. „Dingus prohibetur”, w których przestrzega się przed praktykami mającymi grzeszny podtekst: „Zabraniajcie, aby w drugie i trzecie święto wielkanocne mężczyźni kobiet a kobiety mężczyzn nie ważyli się napastować o jaja i inne podarunki, co pospolicie się nazywa dyngować (…), ani do wody ciągnąć, bo swawole i dręczenia takie nie odbywają się bez grzechu śmiertelnego i obrazy imienia Boskiego”. Sam zwyczaj to połączenie dwóch pierwotnie innych: śmigusa, czyli wzajemnego okładania się witkami wierzby po nogach i oblewania wodą oraz dyngusa, który polegał na wykupywaniu się podarunkiem w postaci jaj i smakołyków. Z czasem zlały się w jeden.
Śmigus-dyngus jest tradycją pogańską. Związany był z radością po odejściu zimy i budzącą się do życia przyrodą. Wierzono, że oblewanie wodą zapobiega chorobom i sprzyja płodności. Dlatego też ofiarą padały przede wszystkim panny na wydaniu.
Współcześnie śmigus-dyngus często przeradza się w chuligańską zabawę. Policjanci przestrzegają, że wylewanie na przechodniów nadmiernych ilości wody czy rzucanie na przejeżdżające samochody worków foliowych wypełnionych wodą może powodować naruszenie nietykalności cielesnej, uszkodzenie ciała lub zniszczenie mienia, za co sprawcom grozi odpowiedzialność karna. Takie osoby mogą zostać ukarane mandatami w wysokości nawet 500 zł, a za naruszenie nietykalności osobistej może grozić kara do roku więzienia. Często również dzieci w ferworze zabawy wybiegają na mokrą jezdnię, co może skończyć się tragicznie.
Drugim praktykowanym w regionie zwyczajem są wielkanocne procesje konne. Tradycja ta występuje tylko w kilku miejscowościach na Górnym Śląsku. W powiecie raciborskim pochód wyruszy z Raciborza-Sudoła, Bieńkowic, Pietrowic Wielkich i Zawady Książęcej. Tego typu procesje miały miejsce już w średniowieczu. W Pietrowicach Wielkich tradycja sięga 300 lat. Zwyczaj prawdopodobnie związany jest z kręgiem kultury chrześcijańskiej, choć według niektórych hipotez wywodzi się on z kultu słońca i został później schrystianizowany. Wywodzi się prawdopodobnie z Niemiec.
Wielkanocna procesja konna w Raciborzu-Sudole
Procesja wyruszy o godz. 13.00 spod kościoła Matki Bożej Różańcowej przy ul. Czynu Społecznego. Tradycyjnie, podążając ze wschodu na zachód, obejdzie granice miasta, uda się w kierunku Wojnowic, następnie w kierunku Studziennej, podążając ul. Hulczyńską skieruje się w stronę Bieńkowic, gdzie być może spotka się z tamtejszą procesją. Następnie przy ul. Topolowej odbędzie się przejazd pokazowy jeźdźców oraz bryczek. Pątnicy będą się modlić, śpiewać oraz prosić o urodzaje na ten rok.
Wielkanocna procesja konna w Pietrowicach Wielkich
11:00 – 12:50 – zbiórka wszystkich uczestników procesji na terenie Centrum Społeczno – Kulturalnego w Pietrowicach Wielkich. Cały teren jest ogrodzony i dozorowany. Przygotowane będą zadaszone miejsca z możliwością nakarmienia i napojenia koni. Na miejscu będzie przygotowany poczęstunek dla uczestników przed wyjściem.
13:00 – wyjście procesji spod Kościoła w Pietrowicach Wielkich, uformowanie procesji i przejście procesją konną do Kościółka Św. Krzyża w Pietrowicach Wielkich.
14:00 – 14:20 – Nabożeństwo błagalne – w Pątniczym Kościele p.w. Świętego Krzyża.
14:30 – 15:00 – Zakończenie modlitw i powrót do Pietrowic Wielkich z tradycyjnym konnym objazdem pól.
15:00 – 15:30 – Uroczysta parada koni ul. Tłustomostką w Pietrowicach Wielkich
15:30 – 15:45 – Zakończenie procesji wraz błogosławieństwem
15:45 – 24:00 – Konny Festyn Wielkanocny na boisku z licznymi atrakcjami:
– pokazy Dżygitówki w wykonaniu APOLINARSKI GROUP
– pokazy musztry paradnej władania szablą i lancą w wykonaniu APOLINARSKI GROUP
– pokazy w powożeniu
Całość uroczystości popołudniowych odbywających się na boisku sportowym będzie miało atmosferę pikniku rodzinnego. Nie zabraknie na nim: namiotu plenerowego, obsługi gastronomicznej, atrakcji dla dzieci oraz zabawy tanecznej, która rozpocznie się o godz. 18:00.
Wielkanocna procesja konna w Bieńkowicach
12.30 – zbiórka uczestników na ul. Pomnikowej
13.00 – wymarsz procesji
14.30 – zakończenie procesji i przygotowanie do wyścigów konnych przy ul. Odrzańskiej
15.45 – uroczyste nieszpory dla uczestników procesji i zaproszonych gości
17.00 – Poczęstunek w Restauracji „Rege”
19.00 – Rozpoczęcie zabawy wielkanocnej
Wielkanocna procesja konna w Zawadzie Książęcej
Zbiórka uczestników o godz. 13.00 na parkingu przy kościele w Zawadzie Książęcej. Procesja tradycyjnie objedzie trzy wioski – od Zawady Ks. w kierunku Ciechowic, potem Łęgu. Przy każdej przydrożnej kapliczce i krzyżu uczestnicy procesji zatrzymają się na modlitwę i śpiew.
Zaplanowano też wyścigi konne. A na koniec w świetlicy OSP w Zawadzie na gości będzie czekać kawa i śląski kołocz.
oprac. /kp/
Środowisko, jakość życia, ekologia
