Jesień to czas, kiedy rozpoczyna się sezon grzewczy, a tym samym częściej dochodzi do zatruć tlenkiem węgla.
Trwa sezon grzewczy, przez co częściej dochodzi do zatruć tlenkiem węgla. Czad jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i bezwonnym. Gdy dostanie się do organizmu, uniemożliwia prawidłowe rozprowadzenie tlenu we krwi i może powodować uszkodzenia mózgu oraz innych narządów.
Główną przyczyną zatruć czadem – tlenkiem węgla są: niedostosowania istniejącego systemu wentylacji do standardów szczelności stosowanych okien i drzwi w związku z wymianą starych okien i drzwi na nowe – szczelnie zamknięte okna w pomieszczeniach, w którym następuje spalanie gazu lub innych paliw – oraz niesprawność przewodów kominowych: wentylacyjnych, spalinowych i dymowych. Wadliwe działanie przewodów może wynikać z ich nieszczelności – pęknięcia, wykruszenia, braku ich konserwacji, w tym czyszczenia lub wad konstrukcyjnych – nie należy dokonywać przeróbek kominów na własną rękę. Nie wolno też zaklejać kratek wentylacyjnych ani okien. Może prowadzić to do niedrożności przewodów, braku ciągu, a nawet do powstawania zjawiska ciągu wstecznego, polegającego na tym, że dym zamiast wydostawać się przewodem kominowym na zewnątrz, cofa się z powrotem do pomieszczenia.
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Tlenek węgla powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze. Może to wynikać z braku dopływu zewnętrznego powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie gazu lub innych paliw. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są szczelne lub uszczelnione na zimę.
Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym zmysłami człowieka – bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku, blokuje dostęp tlenu do organizmu poprzez zajmowanie jego miejsca w czerwonych ciałkach krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu – w większych dawkach śmierć przez uduszenie.
Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia?
Nie należy bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
Trzeba przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza, użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta, a także stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia. W przypadku wymiany okien na nowe należy sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację. Trzeba też systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki.
Powinniśmy również często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania – kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe, a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien.
W trosce o własne bezpieczeństwo warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń – łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie.
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
Przy zatruciu tlenkiem węgla należy zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza; w skrajnych przypadkach wybijając szyby w oknie. Następnie trzeba wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia osoby ratującej; w przypadku istnienia takiego zagrożenia pozostawić przeprowadzenie akcji służbom ratowniczym; wezwać służby ratownicze – pogotowie ratunkowe, PSP; jak najszybciej podać tlen, a jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast zastosować sztuczne oddychanie np. metodą usta – usta oraz masaż serca
Nie wolno wpadać w panikę, kiedy znajdziemy dziecko lub dorosłego z objawami zaburzenia świadomości w kuchni, łazience lub garażu; należy jak najszybciej przystąpić do udzielania pierwszej pomocy.
Zadbaj o warunki do ewakuacji na wypadek pożaru: nie stosuj krat w drzwiach i oknach, na klatkach schodowych i przejściach między nimi oraz wyjściach na dach – krata utrudni ewakuację podczas pożaru oraz wydłuży czas oczekiwania na pomoc strażaków; jeżeli musisz, zakładaj kraty, które można otworzyć od wewnątrz. Klucz przechowuj w miejscu, znanym wszystkim domownikom; pamiętaj, że podczas pożaru może to być jedyna droga ewakuacji. Nie zastawiaj sprzętami korytarzy i dojść do mieszkań – może to utrudnić ewakuację oraz dojście ratowników. Gdy opuszczasz mieszkanie, sprawdź, czy zostały wyłączone wszystkie odbiorniki prądu i gazu, a przed opuszczeniem domu na dłuższy czas odłącz zasilanie prądem elektrycznym oraz zakręć zawory wody i gazu, u sąsiadów pozostaw informację, gdzie będziesz przebywać.
Gdy poczujesz gaz, zawiadom jak najszybciej pogotowie gazowe i administrację, powiadom sąsiadów, nie włączaj światła ani żadnych urządzeń elektrycznych, nie zapalaj zapałek czy zapalniczek, zamknij zawór gazu w mieszkaniu, otwórz szeroko okno, a następnie wyjdź na zewnątrz budynku.
oprac. /kp/
