Racibórz, Brzeg i Pszczyna wymieniają się doświadczeniami związanymi z ochroną i wyeksponowaniem najcenniejszych zabytków i walorów miast w ich ścisłym centrum.
Miasto Racibórz w grudniu 2019 r. przystąpiło do prac nad utworzeniem parku kulturowego. Głównym celem podjętych działań jest podwyższenie świadomości o posiadanym bogatym dziedzictwie ponad ośmiowiekowego Raciborza oraz współodpowiedzialności wszystkich mieszkańców za publiczną przestrzeń miasta.
10 maja zastępca prezydenta Raciborza Dawid Wacławczyk spotkał się w Urzędzie Miasta Brzegu z burmistrzem Jerzym Wrębiakiem i zastępcą burmistrza Pszczyny Barbarą Sopot-Zembok. W spotkaniu brali udział także urzędnicy tych trzech samorządów wraz z konserwatorami zabytków. Chęć ochrony i wyeksponowania najcenniejszych zabytków i walorów miast w ich ścisłym centrum, wspólnota doświadczeń, podobne cele i waga, jaką w podejmowaniu codziennych decyzji przykłada się do kwestii estetyki, są mianownikiem dającym pole do współpracy miast. W Brzegu „Park Kulturowy Książęce Miasto Brzeg” istnieje od 2016 r., władze Pszczyny do utworzenia na terenie starego miasta parku przystąpiły w ubiegłym roku.
– Nie ma potrzeby wyważania otwartych drzwi. Miasto Brzeg ten żmudny proces konsultacji i dopracowania zapisów uchwały o utworzeniu parku kulturowego zakończyło sześć lat temu. Warto skorzystać z ich doświadczeń i podpytać, także o kwestie wdrożeniowe, vacatio legis i zakres wsparcia jakim samorząd objął przedsiębiorców – uważa wiceprezydent Raciborza Dawid Wacławczyk, który nadzoruje prace w raciborskim magistracie nad powołaniem parku Stare Miasto.
Na spotkaniu wymieniono uwagi co do procesu tworzenia parku kulturowego, jak i skutków przyjęcia takiej uchwały. Wszystkie trzy miasta chronią lub planują chronić poprzez narzędzie parku teren ścisłego centrum ze starym miastem zlokalizowanym w obrębie dawnego, średniowiecznego założenia.
Urzędnicy pracujący obecnie w Urzędzie Miejskim w Brzegu podkreślali, że konieczność wprowadzania zmian spotkała się u nich z dużym zrozumieniem ze strony przedsiębiorców i mieszkańców. Początkowy opór przedsiębiorców ustępował w miarę upływu czasu. Nie natychmiastowo, ale zgodnie z określonymi wymogami i przyjętym vacatio legis przystosowali swoje witryny, szyldy i sposób reklamowania do zasad określonych w uchwale. Jerzy Wrębiak zaznaczył, że widzi same pozytywne efekty wprowadzenia w życie tej uchwały, strat zaś ciężko się doszukiwać. Brzeg dzięki uchwale bardzo się zmienił. Zniknęły wielkoformatowe bannery z kamienic, na czym starówka wyraźnie zyskała odsłaniając swój niepowtarzalny charakter. Brzeski powiatowy konserwator zabytków Radosław Preis podkreślił, że park kulturowy jest świetnym narzędziem do sprawiedliwego opiniowania projektowanych zmian w zabytkowym centrum. Przy udziale społeczeństwa zostały ustalone pewne standardy, których należy się trzymać.
Miejska Konserwator Zabytków Pszczyny Beata Sarnecka-Uziałko przekazała, jak duże znaczenie miało wprowadzenie zarządzenia regulującego zasady prowadzenia ogródków gastronomicznych na płycie rynku w Pszczynie. Tam takie zarządzenie obowiązuje od kilku lat i dzięki niemu standardy wyglądu ogródków mocno się poprawiły. W Raciborzu od tego sezonu letniego także obowiązują zasady ustalone w odpowiednim zarządzeniu. Efekty są już zauważalne.
– Współpraca samorządów Raciborza, Brzegu i Pszczyny nie ogranicza się tylko do wymiany spostrzeżeń, ale także praktycznych aspektów, w tym wsparcia w konstruowaniu zapisów projektowanej uchwały, a także oceny zasadności poszczególnych jej sformułowań. Dzięki temu projekt raciborskiego parku poddany zostanie pewnej ekspertyzie i zyska na przejrzystości i celowości wprowadzonych reguł – uważa Maria Olejarnik Miejska Konserwator Zabytków, koordynator prac nad uchwałą.
Zgodnie z propozycją park kulturowy „Serce Starego Raciborza” miałby zostać utworzony na obszarze śródmieścia w obrębie biegu dawnych murów miasta oraz dawnego przedmieścia Bronki. Trwają prace nad doprecyzowaniem zapisów uchwały. Planuje się, aby wypracowany projekt uchwały przedstawić radnym jesienią tego roku. Vacatio legis ma zostanie wydłużone do 12, a być może nawet 18 miesięcy.
– Zdajemy sobie sprawę, że dostosowanie się do zapisów uchwały jest okupione sporym wysiłkiem, przede wszystkim finansowym. Dlatego wyjdziemy z propozycją wsparcia np. w postaci darmowych projektów nowych szyldów. Będziemy też chcieli pokazać, że nie wymagamy tylko od przedsiębiorców, ale i od siebie. Dlatego już teraz przystępujemy do prac nad utworzeniem Systemu Identyfikacji Wizualnej Miasta. Będziemy inwestować w nowe i estetyczne szyldy, tablice, informatory miejskie. Tworzymy szlak retro i chodnik historyczny. Porządkujemy kwestie podwórek. W przestrzeni starego miasta powstają artystyczne murale, inwestujemy w zieleń… Ukwiecamy ul. Długą, a naszym najnowszym pomysłem jest powstający Szlak Azalii i Różaneczników. Chcemy przeprowadzić konkurs ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich na nową, zieloną aranżację płyty rynku. Ładniejsza, bardziej estetyczna przestrzeń to nasz wspólny interes i nasz wspólny zysk – uważa Dawid Wacławczyk.
fot. UM Racibórz
oprac. /kp/
Środowisko, jakość życia, ekologia
