Czy można powiedzieć: byliśmy czwarci? – pyta Czytelnik raciborz.com.pl. Zobacz, co mówi Prof. Jan Miodek.
Anna Burek: Panie Profesorze, jak wygląda sprawa z konstrukcjami podobnymi semantycznie, a zupełnie innymi morfologicznie? Czy rzeczywiście możemy powiedzieć: podwoić, potroić, a nie możemy już poczworzyć?
Prof. Jan Miodek: Tak się składa, że niedawno napisałem taki felieton i on nosił tytuł Już podziwnąłem. Ja kiedy się już na coś tak rzeczywiście napatrzę i mogę iść dalej, to mówię towarzyszącym mi osobom: już podziwnąłem – możemy iść. Właściwie czym się różni to podziwnąłem od krzyknąłem? Niczym, ale mogę powiedzieć krzyknąłem, a nie mogę, bo nie jest to zachowanie zgodne z normą, niczego podziwnąć. Kiedy mam zacząć teraz rozmowę o liczebnikach, to mogę powiedzieć, że byliśmy pierwsi, byliśmy drudzy, byliśmy trzeci, no i właściwie dlaczego nie mogę powiedzieć: byliśmy czwarci, piąci, szóści, siódmi, óśmi, dziewiąci? Jest to zjawisko znane wszystkim językom świata, że są pewne pola gramatyczne niezagospodarowane przez uzus, czyli powszechny zwyczaj. Tu pokazuje się, że ostatecznie, choćby jakaś struktura słowotwórcza, morfologiczna, była najpoprawniejsza w świecie, jeśli ona nie ma tego "podpisu zatwierdzającego" ogółu społeczeństwa, to ona nie stanie się normą. Tak jest z tymi formami liczebników porządkowych, że możemy do liczebnika porządkowego trzy, powiedzieć byliśmy trzeci, a już nie możemy powiedzieć: czwarci, piąci, szóści.
Słuchaj więcej:
Specjalnie dla raciborzan, prof. Jan Miodek odpowiada na nurtujące ich pytania. Co tydzień, profesor na łamach portalu wyjaśnia jedno z zagadnień nadesłanych przez Czytelników.
Skomplikowany ten nasz język ojczysty. Fajnie , ze przy okazji przegladania informacji mozna posłuchać ciekawych mini wykładów pana profesora.
Fantastyczna sprawa z tym Profesorem, nie wspomnę o naszym języku.
W takim razie nie widze problemu, by taką zasade zatwierdzić 🙂 I w końcu będzie można powiedzieć „piąci”, „szóści” itd.