Przemówienie JM Rektora prof. Michała Szepelawego podczas uroczystości z okazji 10 rocznicy istnienia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu.
Szanowni Państwo, przypadł mi w udziale niezwykły zaszczyt przywitania wszystkich drogich Gości, którzy zechcieli przybyć na uroczystość z okazji dziesięciolecia istnienia raciborskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Panie i Panowie! Wielką radością napawa fakt, że dzięki serdeczności gospodarza tego miejsca, pana starosty Adama Hajduka, możemy spotkać się w dostojnych murach odnowionego Zamku Piastowskiego. Dziesięć lat temu pewnie nikt nie przypuszczał, że będzie to możliwe. Przed dziesięciu laty również mało kto przewidywał, że inicjatywa uruchomienia w dawnej stolicy księstwa raciborskiego wyższej, samodzielnej uczelni może się udać. Nierzadkie były głosy, że ten pomysł kilku zapaleńców skazany jest na klęskę. A jednak okazało się, jak wiele razy w dziejach, że najważniejszym czynnikiem sprawczym we wszelkiego rodzaju odważnych przedsięwzięciach jest entuzjazm, determinacja, inteligencja, dzielność i inne szlachetne cechy przejawiane przez osoby, które decydują się na realizację zmiany społecznej, mającej przynieść istotne korzyści całej wspólnocie lokalnej. Powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej było niewątpliwie początkiem takiej pozytywnej zmiany, być może najistotniejszej zmiany społecznej w regionie raciborskim w ciągu całego ostatniego dwudziestolecia.
Z prawdziwym wzruszeniem pragnę podziękować wszystkim tym osobom, które najpierw poświęciły swoją energię, umiejętności, rozliczne talenty, aby doprowadzić do uzyskania zgody ówczesnego Prezesa Rady Ministrów prof. Jerzego Buzka na rozpoczęcie działalności raciborskiej uczelni, a zaraz potem z ogromnym zapałem przystąpiły do jej uruchomienia. Szanowni Państwo, w imieniu nas tu obecnych, całej społeczności akademickiej i wszystkich, dla których nasza szkoła wyższa jest ważna, składam najserdeczniejsze podziękowania. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa nie powstała oczywiście w próżni. Jest kontynuatorką wszystkich, jakże licznych, form kształcenia nauczycieli, jakie w historycznym budynku przy ulicy Słowackiego były w ciągu lat powojennych realizowane – czyli od Studium Nauczycielskiego, poprzez Centrum Doskonalenia Nauczycieli, kilka oddziałów zamiejscowych uczelni katowickich i opolskich, ponownie Studium Nauczycielskie, aż do Kolegium Nauczycielskiego. Zatem w zalążkowej postaci raciborska uczelnia miała charakter wyższej szkoły kształcącej przyszłych pedagogów. Od razu jednak postanowiono poszerzyć paletę kierunków i specjalności, aby nie zamykać rodzącej się dopiero placówki w ściśle określonych granicach. Ta strategia otwarcia szkoły na różne wyzwania i potrzeby społeczne okazała się trafna i przyczyniła się do szybkiego rozwoju PWSZ.
Początki działalności uczelni były oczywiście, jak wszystkie początki, trudne. Trzeba było równolegle podjąć kilka intensywnych i niełatwych działań: to znaczy między innymi zachęcać absolwentów szkół średnich (wtedy jeszcze nie było gimnazjów!) do zainteresowania się nasza ofertą, przyciągać pracowników naukowych z różnych uczelni, bowiem ówczesna kadra rodzima była nieliczna, należało rozpocząć niezbędne inwestycje, remonty, przebudowy, starać się o pozyskanie dodatkowych obiektów w Raciborzu, dalej – przekonywać władze samorządowe miasta i powiatu do podjęcia współpracy, szukać osób i instytucji, które mogłyby wesprzeć szkołę.
Wśród tych rozlicznych zabiegów na szczególną uwagę zasługuje pozyskiwanie kadry naukowej, bowiem to ona jest najważniejszym fundamentem efektywnego funkcjonowania uczelni. Dlatego też władze Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej od samego początku jej istnienia bardzo mocno akcentowały to zagadnienie, skupiając się na dwutorowym niejako pozyskiwaniu pracowników naukowo-dydaktycznych. Pierwszy tor, czy sposób to zapraszanie do Raciborza wybitnych badaczy z innych szkół wyższych. Dominował on, co naturalne, w pierwszym okresie działania PWSZ, ale również obecnie nie rezygnujemy z tej formy zarówno z powodów organizacyjnych, jak i prestiżowych. Drugi sposób to kształtowanie, niejako „wychowywanie” własnej kadry, poprzez mobilizowanie pracowników do realizowania kariery naukowej. Ten cel udaje się nam spełniać bardzo skutecznie: liczba zatrudnionych w raciborskiej uczelni osób, które na przestrzeni tych dziesięciu lat obroniły doktoraty i habilitacje, jest naprawdę imponująca. 26 osób, dla których PWSZ stanowi pierwsze miejsce pracy oraz 17 osób, dla których nasza uczelnia jest drugim miejscem pracy. Bez żadnego ryzyka można stwierdzić, że tak licznego jak obecnie grona osób z cenzusem naukowym Racibórz i ziemia raciborska nie miały jeszcze nigdy w historii. To ogromny kapitał kulturowy, będący wymiernym efektem dziesięcioletniego funkcjonowania wyższej uczelni w Raciborzu. Już sam ten fakt każe spojrzeć na naszą PWSZ pod kątem jakości lokalnych elit jako na niezwykle wartościowy fenomen, który wszakże wymaga nieustannego pielęgnowania.
Kadra to bardzo ważny składnik struktury uczelni wyższej. Aby jednak dydaktyka mogła być prowadzona na odpowiednim poziomie, potrzebna jest odpowiednia infrastruktura: budynki, dobrze wyposażone sale, nowoczesne pomoce dydaktyczne, domy studenckie, stołówki itp. Od samego początku władze naszej Szkoły podejmowały w tej sferze wiele bardzo konkretnych działań, których efektem jest między innymi wyremontowanie i przebudowanie większości sal w budynku głównym na Słowackiego, wyposażenie ich w odpowiedni sprzęt (głównie chodzi o multimedia), zaadaptowanie dla potrzeb dydaktycznych budynku przy ulicy Cecylii, obiektu przy ulicy Łąkowej oraz dawnego „Słoneczka” przy ulicy Lwowskiej. Długo trzeba by wymieniać przedsięwzięcia w tym zakresie, wspomnę o ostatnio dokonanych remontach i inwestycjach. Otóż przeprowadziliśmy modernizację naszej pływalni, a także długo oczekiwany remont Domu Studenta. W budynku głównym zamontowaliśmy windę z myślą o osobach niepełnosprawnych. Z ogromną satysfakcją pragnę podkreślić, że realizacja owych inicjatyw w ramach infrastruktury nie byłaby możliwa bez wsparcia ze strony organów samorządu terytorialnego, zwłaszcza władz powiatowych i miejskich, niektórych lokalnych firm (głównie Rafako S.A) i instytucji oraz parlamentarzystów, a szczególnie obecnego wśród nas Posła na Sejm RP Henryka Siedlaczka.
Realizacja misji uczelni możliwa jest w sytuacji istnienia sprawnego zaplecza administracyjnego. Od początku istnienia naszej Szkoły konstruowano owo zaplecze, aby było ono jak najsprawniejsze i jak najskuteczniej służyło osiąganiu celów związanych z kształcenia. Pragnę z mocą podkreślić, że w jednostkach zajmujących się obsługą dydaktyki oraz w jednostkach administracyjnych zawsze pracowały osoby niezwykle zaangażowane, osoby, dla których sprawy uczelni nie mają charakteru rutynowego, lecz emocjonalny – oczywiście w pozytywnym znaczeniu. Imponującą pracę wykonali i wykonują nadal członkowie statutowych władz uczelni. Senat, rektorzy i prorektorzy, członkowie konwentu PWSZ na pierwszym miejscu stawiają jakość kształcenia. Zawsze była ona priorytetem. Od początku istnienia naszej Szkoły pracowaliśmy nad stworzeniem najbardziej efektywnej struktury uczelni. Dokonywaliśmy niezbędnych modyfikacji, zmian, aby dostosować ową strukturę do potrzeb, możliwości, oczekiwań. Władze poszczególnych instytutów, posiadające kompetencje określone w Statucie PWSZ, skutecznie wykorzystują pozostające do ich dyspozycji narzędzia, aby dynamizować, uatrakcyjniać i unowocześniać zarówno sferę dydaktyczną, jak i inne przejawy funkcjonowania tych jednostek uczelni. Na podkreślenie zasługuje aktywność i zaangażowanie pracowników naukowych i administracyjnych poszczególnych instytutów.
Nasza troska o jakość kształcenia posiada konkretny i wymierny wyraz w postaci pozytywnych ocen akredytacji przeprowadzonych na niektórych kierunkach przez Polską Komisję Akredytacyjną. Jednym z najważniejszych czynników zapewniających właściwe wyniki kształcenia jest działalność Biblioteki. Staraniem Pani Dyrektor i wszystkich pracowników uczelniana książnica przeszła w ciągu minionych lat spektakularną metamorfozę: z małej szkolnej biblioteki w znakomicie wyposażone w nowoczesne narzędzia, zdigitalizowane, prowadzące szeroką, wykraczającą poza mury uczelni, działalność kulturalną – centrum naukowe. O jakości pracy szkoły wyższej świadczą między innymi organizowane przez jej jednostki konferencje naukowe – międzynarodowe i krajowe. Zawsze mieliśmy świadomość, że są one jedną z istotnych wizytówek uczelni, dlatego możemy się poszczycić znaczącą liczbą konferencji naukowych zaplanowanych i zrealizowanych przez poszczególne instytuty. Wiele z tych naukowych przedsięwzięć zostało udokumentowanych w formie pokonferencyjnych publikacji. Działalność naukowo-dydaktyczna uczelni nie ma charakteru hermetycznego, nie jest ograniczona wyłącznie do członków społeczności naszej szkoły. Tradycja organizowania wykładów otwartych dla wszystkich zainteresowanych mocno wrosła w życie raciborskiej PWSZ. Jest ona także jednym z przejawów kulturotwórczej funkcji uczelni w środowisku lokalnym.
Ważną formą naukowej działalności szkoły jest swoista sztafeta pokoleń: „zarażanie” studentów bakcylem dociekliwości naukowej. Cel ten przyświeca studenckim kołom naukowym, które stanowią płaszczyznę wielorakiej aktywności naszych studentów oraz stwarzają im możliwość poznawania arkanów pracy badawczej i wyposażają w umiejętności przydatne w dalszych etapach kształcenia. Godny podziwu dorobek studenckich kół naukowych jest bardzo ważnym składnikiem kapitału kulturowego tworzonego przez raciborską uczelnię. Umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy poznanej na wykładach i ćwiczeniach studenci zdobywają w ramach praktyk, które są coraz efektywniej organizowane przez pracowników powołanego w tym celu działu. Również możliwość uczestnictwa w programie „Erasmus” jest fascynującą szansą poszerzenia doświadczeń naukowych, społecznych, kulturowych. Nasi studenci i młodzi wykładowcy coraz chętniej z tej szansy korzystają, co przynosi korzyści intelektualne nie tylko im samym, ale także całej społeczności PWSZ. Sport to jeden z głównych filarów naszej uczelni nie tylko ze względu na rolę Instytutu Kultury Fizycznej. Lista wybitnych osiągnięć studentów-sportowców jest bardzo długa. Jesteśmy dumni z naszych siatkarzy, koszykarzy, piłkarzy ręcznych, lekkoatletów, pływaków i przedstawicieli innych dyscyplin. Oczywiście dotyczy to sportu żeńskiego i męskiego. Społeczność studencka naszej uczelni jest zorganizowana w ramach Samorządu Studenckiego. Działania Rady Samorządu Studenckiego są coraz bardziej, można powiedzieć, profesjonalne, nasi studenci wymieniają doświadczenia ze swoimi koleżankami i kolegami z innych uczelni, uczestniczą w różnego rodzaju konferencjach, sympozjach i naradach poświęconych studenckiej samorządności. Wśród różnych inicjatyw podejmowanych przez Radę Samorządu Studenckiego na szczególną uwagę zasługują tradycyjne juwenalia – doroczne święto żaków, promieniujące na całą społeczność lokalną. Studenci udowadniają, że znakomicie radzą sobie z logistycznym przygotowaniem dużej imprezy jaką są juwenaliowe projekty.
Cennym wsparciem dla działań władz uczelni są inicjatywy podejmowane przez Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół PWSZ. Cieszymy się, że nasi absolwenci czują więź z macierzystą szkołą i starają się ją na różne sposoby wspomagać. Aby uczelnia w coraz szerszym zakresie mogła spełniać swoją misję potrzebny jest odpowiedni system promocji. Rozliczne przedsięwzięcia podejmowane w tym względzie przez Dział Promocji przekładają się na konkretne efekty. Jednym ze sposobów realizacji działań promocyjnych są organizowane rokrocznie Dni Otwarte. Cieszą się one sporym zainteresowaniem. Ogromną rolę w promowaniu naszej szkoły spełnia Wydawnictwo PWSZ. Ma ono na swoim koncie siedemdziesiąt cennych publikacji naukowych, świadczących o intelektualnym potencjale wykładowców raciborskiej uczelni. Życie raciborskiej szkoły wyższej rejestruje i promuje wciąż unowocześniana strona internetowa oraz miesięcznik „Eunomia” (ukazał się już 52 numer), czytany z zaciekawieniem nie tylko przez członków społeczności akademickiej, ale także wielu mieszkańców naszego regionu. Na uwagę zasługuje nowy periodyk naukowy związany z kulturą fizyczną, który już cieszy się sporym prestiżem. Uczelnia nasza podejmuje szereg działań, których celem jest współpraca z innymi szkołami wyższymi w Polsce i poza granicami naszego kraju. Podpisaliśmy kilka umów precyzujących zasady współdziałania korzystnego dla wszystkich podmiotów. Również współpraca z licznymi szkołami ponadgimnazjalnymi (w Raciborzu, Wodzisławiu, Rydułtowach) jest zjawiskiem ze wszech miar potrzebnym i korzystnym. Powołanie Liceum Plastycznego w ramach współpracy z władzami powiatowymi stało się naturalną bazą naborową dla Instytutu Sztuki. Uczelnia nie jest enklawą, samotną wyspą, czy jakimś intelektualnym gettem, przeciwnie, działamy w konkretnym środowisku, dlatego podejmujemy współpracę z ogniwami samorządu terytorialnego. Z wielką satysfakcją pragnę podkreślić, że jest to współpraca wzorcowa, przy czym nie jesteśmy jedynie biorcą, lecz wnosimy do życia społeczności lokalnej konkretne wartości, jesteśmy – jako uczelnia – w coraz większym stopniu ważnym, liczącym się ośrodkiem kulturotwórczym.
Podobnie korzystnie układa się nasza współpraca z instytucjami i firmami działającymi w Raciborzu. Pragnę wymienić Raciborskie Centrum Kultury, którego liczne przedsięwzięcia wspieramy kadrowo i organizacyjnie oraz Rafako S.A., które stało się niezwykle ważnym naszym partnerem. Wspomnę także o Śląskim Uniwersytecie Trzeciego Wieku, spełniającym w ścisłym współdziałaniu z wykładowcami PWSZ, istotną funkcję animacyjną. Żyjemy w rzeczywistości przenikniętej oddziaływaniem mediów, rzeczywistości mediatyzowanej, jak określają ją specjaliści. Zdając sobie sprawę z ogromnej roli środków społecznego przekazu w budowaniu wizerunku, podjęliśmy wielonurtową współpracę z większością funkcjonujących w Raciborzu mediów, czego pozytywne konsekwencje dostrzegamy i odczuwamy. Uczelnia nasza aktywnie podejmuje wyzwania płynące z możliwości ubiegania się o włączenie do projektów unijnych. Obecnie realizujemy trzy takie projekty: Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości, Modelowy Program Praktyk, Belfer on-line. Beneficjentami tych projektów są nasi studenci i pracownicy, ale także osoby spoza uczelni. Cieszy nas szerokie zaangażowanie studentów w różne formy wolontariatu i akcji społecznych. Na szczególną uwagę zasługuje udział w działaniach Fundacji Dr. Clowna, które przynoszą dzieciom ulgę w cierpieniu. Nasza uczelnia wypracowała sobie w ciągu dziesięciu lat mocną pozycję ważnego ośrodka kulturotwórczego w regionie. Nasi wykładowcy i studenci są stale obecni i aktywni w życiu społeczno-kulturalnym społeczności lokalnej. Nie będzie ryzykowne stwierdzenie, że staliśmy się bardzo istotnym centrum animacji, ożywiania wielu środowisk. Koncerty, wystawy, prelekcje, zawody sportowe – to tylko niektóre przejawy aktywności przedstawicieli PWSZ w szerszym kontekście społecznym.
Szanowni Państwo! Za tymi przedstawionymi w skrótowy sposób przejawami życia raciborskiej uczelni kryje się wysiłek, zaangażowanie, poświęcenie ogromnej rzeszy ludzi: wykładowców, pracowników administracji, absolwentów, studentów, a także wielu osób formalnie wprawdzie niezwiązanych z PWSZ, ale oddanych Jej całym sercem. W dzisiejszym uroczystym dniu chcę tym wszystkim osobom powiedzieć gorące i dobitne DZIĘKUJĘ! DZIĘKUJEMY! Udział w kształceniu przyszłej elity naszej ojczyzny jest ogromną zasługą, której nie da się wymierzyć. Warto przypomnieć w tym kontekście słowa Jana Kochanowskiego z „Pieśni o cnocie”: „A jeśli komu droga otwarta do nieba, Tym co służą ojczyźnie, wątpić nie potrzeba”. Nie wszyscy z grona osób w taki czy inny sposób związanych z naszą uczelnią doczekali dzisiejszego święta. Pomyślmy o nich i uczcijmy ich chwilą ciszy. Uroczystość dziesięciolecia istnienia PWSZ jest wprawdzie podsumowaniem tego wycinka historii, ale przede wszystkim ma być sformułowaniem nadziei na przyszłość.
Artykuł zaczerpnięto z Eunomii nr 4 (53) / kwiecień 2012
Czytaj również:
– inne artykuły zaczerpnięte z Eunomii
– inne artykuły związane z PWSZ
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
