-Z punktu widzenia konserwatorskiego budowa windy zewnętrznej na elewacji frontowej w bezpośrednim sąsiedztwie sgraffita Mariana Zawisły nie jest w naszej opinii korzystna dla zabytkowego budynku oraz samej dekoracji ściennej przedstawiającej herb Raciborza, która zostanie w części przysłonięta – uważa Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Przypomnijmy, raciborski magistrat przedstawił projekt windy, jaka powstanie w Urzędzie Miasta. Marek Labus już wcześniej protestował przeciwko umieszczaniu windy we wskazanym miejscu, jednak Urząd Miasta ogłosił już przetarg w tej sprawie. Teraz Marek Labus zwrócił się do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach oraz do Rektora ASP w Katowicach. W swoim liście do redakcji prezentuje opinie, jakie otrzymał. Treść listu poniżej.
Conscienta facti satis est (Tacyt)
Kilka tygodni temu zaprotestowałem, nie przeciwko windzie dla niepełnosprawnych, ale przeciwko planom umieszczenia jej na elewacji UM wg koncepcji przedstawionej przez Prezydenta Miasta. Starałem się uświadomić ekipie w ratuszu, że posadowienie windy wg tego planu zaburzy architekturę UM oraz przesłoni, a w efekcie zniszczy wspaniałą pracę Mariana Zawisły, która od lat zdobi budynek.
Mój apel nie spotkał się ze zrozumieniem włodarzy, co więcej, mimo braku niezbędnych uzgodnień, ogłoszono przetarg na realizację windy wg koncepcji Prezydenta, w systemie zaprojektuj i wybuduj (zwycięzca przetargu będzie musiał sam uzyskać wszelkie wymagane prawem zgody).
Umacniany od początku w moich racjach, przez prof. Macieja Bieniasza (wybitny polski malarz, prof. ASP w Katowicach, największy z żyjących obecnie twórców w obszarze malarstwa sacrum, kiedyś związany również z Raciborzem) zwróciłem się z tą bulwersującą sprawą do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach oraz do Rektora ASP w Katowicach.
Oto jakie otrzymałem odpowiedzi i opinie:
W imieniu WKZ odpowiedziała st inspektor Wiesława Prusecka …:
„ 28 09 2020
Pan Marek Labus,
W związku z Pana pismem z prośbą o interwencję w sprawie budowy windy zewnętrznej w budynku UM w Raciborzu, przesłanym drogą elektroniczną 15 września 2020 roku, w imieniu Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach informuję, że po zapoznaniu się z wizualizacją planowanej inwestycji dostępną w serwisach internetowych, z punktu widzenia konserwatorskiego budowa windy zewnętrznej na elewacji w frontowej w bezpośrednim sąsiedztwie sgraffita Mariana Zawisły, nie jest w naszej opinii korzystna dla zabytkowego budynku oraz samej dekoracji ściennej przedstawiającej herb Raciborza, która zostanie w części przysłonięta. Jednocześnie informuję, że nie kwestionujemy potrzeby budowy windy w budynku, który powinien być dostosowany dla potrzeb osób
niepełnosprawnych.
Z poważaniem
Wiesława Prusecka
st. insp. Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach”
W odpowiedzi na mój apel do rektora ASP, głos w sprawie zabrała prof. Irma Kozina, historyk sztuki, powszechnie znana jako odważna i bezkompromisowa badaczka dizajnu, architektury i sztuki. Na swoim profilu Facebook https://www.facebook.com/irma.kozina/posts/3550073245024943 Pani Profesor upubliczniła list otwarty następującej treści :
„List otwarty do władz rezydujących obecnie w budynku Urzędu Miejskiego w Raciborzu
Pragnę się włączyć w dyskusję na temat przedstawionej niedawno propozycji zamontowania windy przy elewacji budynku Urzędu Miejskiego w Raciborzu. Ten ważny i prestiżowy dla miasta budynek został niegdyś ozdobiony pracą Mariana Zawisły. Zmarły w 2017 roku artysta, przez wiele lat działający w tym mieście jako twórca dbający o jego estetykę, doczekał się uznania raciborzan i bez wątpienia stał się postacią lokalnie rozpoznawalną. Od kiedy mieszkańcy Raciborza poznali przedstawiony im projekt windy, w mieście rozgorzała dyskusja. Niestety, trzeba przyznać rację tej części dyskutantów, którzy uważają, że zaproponowane rozwiązanie zniszczy estetykę fasady urzędu. Stanie się optyczną przeszkodą w odbiorze przedstawienia wykonanego przez Zawisłę dzieła, a poza tym zaistnieje jako element całkowicie niezintegrowany z architekturą wyjątkowo ważnej dla prestiżu miasta budowli. Dlatego pragnę się zwrócić z prośbą do władz miejskich Raciborza, by zechciały ponownie rozważyć sprawę projektu windy i postarały się pozyskać projekt, który doda budynkowi urzędu walorów estetycznych. Pragnę uzmysłowić decydentom, że efekty ich działań są dziedzictwem dla przyszłych pokoleń, warto więc zadbać o zewnętrzne oddziaływanie elementów, które na długi czas zaistnieją w przestrzeni miejskiej.
Żywiąc nadzieję, że list ten nie pozostanie bez echa pozostaję
z wyrazami szacunku
Irma Kozina
Profesor ASP w Katowicach”
Powyższe opinie jasno wskazują, że winda wg planu Prezydenta to niedobry pomysł i dla budynku UM i dla dzieła Mariana Zawisły.
Apeluję do włodarzy i do radnych, by jednak wycofać się z tego chybionego zamierzenia. Nikt nie kwestionuje potrzeby windy dla niepełnosprawnych w UM, jednak nie wolno tego realizować bez szacunku dla architektury, sztuki oraz pamięci zmarłego niedawno artysty.. Bez pozytywnej opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, firma która nawet wygra ogłoszony przez miasto przetarg, to i tak nie zrealizuje pomysłu Prezydenta, co w efekcie tylko odwlecze w czasie zainstalowanie windy dla niepełnosprawnych w Ratuszu. Dziwi bierna postawa lokalnych środowisk twórczych, nie do przyjęcia jest fakt milczenia w tej sprawie kadry Wydziału Architektury raciborskiej uczelni.
Rządzący Raciborzem mają wyjątkową okazję by wykazać się prawdziwą troską o niepełnosprawnych ale w poszanowaniu dóbr kultury, sztuki i dziedzictwa narodowego. Wciąż można sprawić, by nie spełniło się przysłowie, że dobrymi intencjami wybrukowane jest piekło.
Marek Labus
/list do redakcji oprac. c/
Środowisko, jakość życia, ekologia
