Edukacja ekologiczna w przedszkolu: konkurs ekologiczny, scenariusz zajęć z edukacji matematyczno- plastycznej dla dzieci 5- letnich. Opracowała Aleksandra Wawoczny.Od lat niepokojąco wzrasta liczba czynników mogących unicestwić ludzkość. Zmusza to człowieka do zmiany dotychczasowego sposobu myślenia i zachowania. Wszelka działalność człowieka w naturalnym środowisku musi opierać się na znajomości i respektowaniu praw przyrody. I tak oto ekologia, do niedawna nauka teoretyczna, stała się nauką stosowaną, coraz silniej związaną z życiem.
Ekologia jest nauką, która zajmuje się badaniem relacji zachodzących między żywymi organizmami oraz między nimi a środowiskiem. Nauka ta bada w jaki sposób działalność ludzka wpływa na środowisko, oraz poszukuje sposobów zredukowania szkód i naprawienia tych już wyrządzonych. Ekologia to nie tylko nauczanie o ochronie środowiska naturalnego, ale również nauka o gospodarności w domu, oszczędzaniu, kulturze, empatii z otoczeniem. Jeśli ludzkość ma przetrwać, musimy chronić przyrodę bo jesteśmy jej częścią. Musimy zacząć przewidywać, nie tylko co stanie się za kilka lat, ale za tysiąc.
Wykorzystując wiedzę ekologiczną sprawdzać czy nasze działania nie są szkodliwe.
Oznacza to zmiany w sposobie życia. W myśl tego działania, nauczyciele już w przedszkolu powinni rozpocząć kształtowanie nowych, przyjaznych naturze postaw i nawyków.
Wiek przedszkolny wydaje się być szczególnie sprzyjający rozpoczęciu wprowadzenia elementów edukacji ekologicznej, która powinna być kontynuowana w dalszych latach nauki.
Naturalna wrażliwość i ciekawość dzieci na otaczający je świat oraz chęć poznawania i działania stanowi dobry punkt wyjścia aby rozpocząć z nimi edukację w sprawach ważnych dla Ziemi.
Edukacja ekologiczna to zamierzona, celowa, planowa i systematyczna i stopniowa działalność nauczycieli (opiekunów, rodziców) wobec dzieci przy ich pozytywnej motywacji i wielostronnej działalności. W zakres edukacji ekologicznej w przedszkolu powinny wchodzić wszelkiego rodzaju działania mające na celu:
-uświadomienie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe. Wszystko co jest potrzebne człowiekowi do życia czerpie on ze środowiska
-pogłębianie wiadomości na temat roślin i zwierząt żyjących na ziemi
-kształtowanie podstawowych zasad ochrony przyrody
-kształtowanie umiejętności racjonalnego korzystania z odnawialnych i nieodnawialnych zasobów przyrody
wprowadzenie czystych technologii i racjonalnego wykorzystania zasobów przyrody, oraz utylizacji odpadów
-kształtowanie własnego „ja” w harmonii ze środowiskiem
-rozwijanie aktywnych form wypoczynku na łonie natury
-kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego.
Umiejętność właściwego współżycia z przyrodą należy wdrażać już od najmłodszych lat. Poznawanie przyrody wszystkimi zmysłami pozwoli dzieciom na powstanie więzi emocjonalnej, która będzie wyznaczała sposoby zachowań na całe dorosłe życie. Przedszkole jest tym miejscem, gdzie na każdym kroku istnieje możliwość zdobywania doświadczeń zarówno w sposób bezpośredni jak i pośredni w tym zakresie.
W celu prawidłowego kształtowania sposobu myślenia i zachowania się naszych dzieci należy mieć na względzie potrzebę:
-wychowania w potrzebie kontaktu z przyrodą;
-nauczenia ich proekologicznego myślenia;
Nauczyciel powinien systematycznie prowadzić zajęcia o tematyce ekologicznej. Celem tych zajęć powinno być kształtowanie opiekuńczej postawy wobec przyrody, poczucia odpowiedzialności za nią, oraz pokazanie dzieciom wzajemnych relacji występujących w świecie przyrody.
Oprócz zajęć planowanych należy w przedszkolach:
-organizować zajęcia otwarte o tematyce ekologicznej;
-przeprowadzać akcje typu -„Stare leki do apteki”, „Bateria gorsza niż bakteria”;
-brać udział w organizowanych konkursach plastycznych, turniejach wiedzy ekologicznej, konkursach piosenki;
-sporządzać zestawienia literatury dziecięcej, planszy, filmów, programy telewizyjne o tematyce ekologicznej;
-tendencyjnie dobierać treści i materiały do zajęć aby wdrażać dzieci do „ekologicznego myślenia” przy okazji wszelkiego rodzaju zajęć i zabaw;
-aktywnie brać udział w obchodach „Dnia Ziemi”;
-organizować akcje – zbierania makulatury, puszek po napojach, plastikowych butelek;
poświęcać tematyce ekologicznej teatrzyki organizowane dla dzieci;
-wykorzystywać w trakcie zajęć materiały przyrodnicze oraz makulaturę, kartony, butelki plastikowe, itp.
-organizować wycieczki, spacery podczas, których zapoznać dzieci z chronionymi zwierzętami i roślinami;
-ukazać przedszkolakom sposoby oczyszczania wody, bezpiecznego składowania surowców wtórnych, oszczędzania energii;
Naczelnym zadaniem w realizacji programu proekologicznego jest także opracowanie treści programowych przez nauczyciela , aby potrzeba poznawania wynikała z zainteresowania samego dziecka. Nauczyciel przedszkola powinien wykorzystać wyjątkowe zainteresowania dziecka zjawiskami zachodzącymi w świecie zwierząt i roślin, poznawania obiektów przyrody podczas bezpośredniego kontaktu z nią lub za pomocą tekstu literackiego, ilustracji, modelu, dużą gotowością do działalności praktycznej z zakresu chowu zwierząt, a także uprawy i pielęgnowania roślin oraz kolekcjonowania wielu okazów przyrodniczych. Powinien tak organizować zajęcia aby dziecko miało możliwość wyrażania swoich wrażeń, emocji w formie pytań, opisów i w wytworach plastycznych.
Za pomocą wyżej wymienionych form rozpoczynamy edukację ekologiczną już z najmłodszymi. W wieku przedszkolnym istotne jest przez odpowiednie działania nauczycieli i rodziców wyrobienie emocjonalnego stosunku do przyrody, odpowiedzialności za stan zieleni wokół przedszkola, domu i zwierzęta powierzone ich opiece. Budzenie wrażliwości musi być wspierane wzorcami zaczerpniętymi od prawidłowo pojmujących tę problematykę nauczycieli i rodziców dla, których nie jest ważne jedynie, to co dzisiaj , ale i to, co pozostanie dla następnych pokoleń. Już w przedszkolu musimy zadbać, by nasze dzieci będąc mądrymi wśród tysięcy mądrych miały świadomość tego , jak trudno ratować zagrożoną naturę wiedząc, że „Co jeden głupi zepsuje, tysiąc mądrych nie naprawi”.
Słowem, chodzi o ukształtowanie w dziecku postawy proekologicznej, która charakteryzuje się percepcją wobec zjawisk przyrodniczych i społecznych, ciekawością świata, świadomością i zrozumieniem powiązań, zależności i praw panujących w przyrodzie, aktywnością, poczuciem więzi z przyrodą i ludźmi. Wszystkim powinno zależeć b, by w tym podatnym na nasze starania okresie przekazać jak najwięcej w sposób zrozumiały, pozostawiający trwałe ślady w psychice dziecka. Tak by żyło jako dorosły człowiek zgodnie z przyroda co jest normą XXI wieku.
Literatura:
Duda J.; Osobliwości przyrodnicze Raciborza, Racibórz 2001.
Racibórz. Zarys rozwoju miasta, praca zbiorowa, red. J. Kantyka, Racibórz 1981
Kiecki, gunie, modrzyńce…Stroje ludowe na Górnym Śląsku Katowice 2001
Komorowska H.; O programach prawie wszystko Warszawa 1999
Mika N, Belastowa S.; Wspólne raciborsko- opawskie dziedzictwo. Podręcznik do edukacji regionalne Racibórz 2000
Pośpiech J., Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku, Opole 1987
Piwońska Z., Edukacja regionalna.
Poradnik dla nauczycieli szkoły podstawowej. Rzeszów
Przewodnik. Racibórz i okolice .Racibórz 1998
Racibórz w fotografii Bolesława Stachowa Katowice 1998
Simonides D., Ele mele dudki. Rymowanki dzieci śląskich. Katowice 1985
Kultura ludowa śląskiej ludności rodzimej, praca zbiorowa, red. Simonides D. Wrocław 1991
Wawoczny G., Dawny Racibórz, Das alte Ratibor ,Racibórz 2002
Łojewska B., W świecie przedszkolaka.
Program wychowania przedszkolnego.
Kraków 2001
KONKURS EKOLOGICZNY
CELE KONKURSU
-podniesienie świadomości ekologicznej dzieci w wieku przedszkolnym
-uświadomienie potrzeby segregacji odpadów i ich wtórnego wykorzystania
-rozbudzanie aktywnych postaw wobec ochrony środowiska
– tworzenie trwałych nawyków i zachowań ekologicznego stylu życia
-kształtowanie poczucia współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego
WARUNKI KONKURSU
-wiek uczestników 3 -6 lat
– zespół dzieci liczący 4 osoby.
„Ekoludek” scenariusz konkursu ekologicznego
Udział biorą – grupa 3-4 latków, grupa 5- latków , grupa 6- latków i grupa specjalna.
Cele: – podniesienie świadomości ekologicznej dzieci w wieku przedszkolnym
– uświadomienie potrzeby segregacji odpadów i ich wtórnego wykorzystania
– rozbudzanie aktywnych postaw wobec ochrony środowiska
– tworzenie trwałych nawyków i zachowań ekologicznych
– kształtowanie poczucia współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego.
Przebieg konkursu:
1. Omówienie zasad konkursu:
– 1 punkt za prawidłową odpowiedź, 0 punktów za brak odpowiedzi
– punkty będą przyznawane w postaci listków
– oceniać będzie prowadząca konkurs
– zadania konkursu są zróżnicowane pod względem stopnia trudności
2. Przedstawienie poszczególnych drużyn
2. Zadania konkursu ekologicznego dla poszczególnych grup:
Grupa 6- latków
– Segregacja surowców wtórnych
– Rozwiąż zagadki i odpowiedz na pytania
Gdy jesienią drzewa
z liści rozbiera
to w sen zimowy zapadną…
Teraz orzechów
Są pełne lasy
A więc wiewiórka robi ….
Powiedz mu dzień dobry
A on się nie rusza
Nie uchyli kapelusza
Swego kapelusza
Co jesienią spada z dębu?
Co to jest ekologia?
Co to jest recycling?
wyścig samochodowy
powtórne wykorzystanie śmieci
– „Droga do domu”- labirynt. Zaznacz drogę kropli wody do domu.
– Rozpoznawanie dotykiem owoców i warzyw znajdujących się w zakrytej misce. Utrudnieniem są zawiązane oczy.
– Przyporządkuj różne środowiska (zanieczyszczone i wolne od zanieczyszczeń) do słoneczka wesołego i smutnego.
Grupa 5 latków
– Segregacja surowców wtórnych
– Rozwiąż zagadki i odpowiedz na pytania
Mieszka wśród lasów
orzeszki zjada
w dziupli na zimę
zapasy składa
Stoi na leśnej drodze
Na swojej jednej nodze
Ubrane są jednakowo
Obie mają sukieneczki
Czerwone w czarne kropeczki
Co jesienią spada z kasztanowca?
Co to jest złom?
– stare ubranie/
– stare przedmioty z metalu?
Co wrzucamy do pojemnika na plastik?
– butelki plastikowe?
– szklane butelki i słoiki?
– „Droga do domu’- labirynt. Zaznacz drogę kropli wody do domu.
– Rozpoznawanie dotykiem owoców i warzyw znajdujących się w misce. Utrudnieniem są zawiązane oczy.
– Przyporządkuj różne środowiska(zanieczyszczone i wolne od zanieczyszczeń) do słoneczka wesołego i smutnego.
Grupa 3-4 latków
– Segregacja surowców wtórnych.
– Rozwiąż zagadki i odpowiedz na pytania
Ma on nóżkę nie ma buta
ma kapelusz nie ma głowy
czasem gorzki i trujący
często smaczny jest i zdrowy
Po łące chodzi rycerz srogi
Ma długie czerwone nogi
Ma czerwony dziób
Kumo – w wodę chlup.
Jaki ptak zwiastuje wiosnę?
Gdzie wyrzucamy papierki?
Na chodnik?
Do kosza?
Zdrowiej i przyjemniej żyje się:
Tam gdzie jest czysto?
Tam gdzie jest dużo odpadów?
– „Droga do domu’- labirynt. Zaznacz drogę kropli wody do domu.
– Rozpoznawanie dotykiem owoców i warzyw znajdujących się w misce. Utrudnienie są zawiązane oczy.
– Przyporządkuj różne środowiska(zanieczyszczone i wolne od zanieczyszczeń) do słoneczka,smutnego i wesołego
Grupa specjalna
– Segregacja surowców wtórnych.
-Nazwij zwierzęta i poszukaj im mieszkanie.
– Dopasuj ilustracje do odpowiedniej pory roku
– Rozpoznawanie i nazywanie owoców i warzyw.
– Przyjrzyj się ilustracjom i zaznacz jakimi zwierzątkami opiekują się dzieci.
Zadania były przeplatane zabawami ruchowymi.
4.Podliczenie punktów.
5. Wręczenie nagród, pamiątkowych dyplomów i słodkich niespodzianek.
Scenariusz zajęć z edukacji matematyczno- plastycznej dla dzieci 5- letnich
Temat: Kolorowe motyle.Zajęcia z wykorzystaniem ćwiczeń gimnastyki mózgu Denisona
Cele ogólne: rozwijanie twórczej aktywności dzieci
integrowanie funkcji percepcyjno- motorycznej
Cele szczegółowe: dziecko
– potrafi współdziałać z innymi
– przelicza do dziesięciu
– porównuje liczebność zbiorów
Pomoce:
Przebieg zajęcia:
1. Zabawa na powitanie
Gdy się dzieci mają bawić
Wpierw „dzień dobry” mówią sobie
Uśmiechają się do siebie
I podają ręce obie
2. Wycieczka na łąkę. Wykorzystanie ćwiczeń gimnastyki mózgu
marsz – ruchy naprzemienne
wdychanie zapachów łąki – oddychanie przeponowe
słuchanie odgłosów łąki – pozycja Cooka
oglądamy fruwające motyle – rysowanie oburącz
4. spotkanie na łące – recytacja wiersza „Gąsienica tajemnica” D. Gellnerowej z jednoczesnym wykonywaniem ćwiczeń.
Idzie ścieżyną gąsienica
Kolorowa tajemnica
Krótkich nóżek mnóstwo ma
Jedną robi nam pa, pa
– dzieci wykonują ruchy naprzemienne
Do widzenia, do widzenia
Czary mary już mnie nie ma
Nitką się owinę cała
I w kokonie będę spała
– dzieci wykonują ćwiczenie
integrujące „Motywacja”
Kokon się na wietrze chwieje
Niby już się nic nie dzieje
Gąsienica w środku śpi
Zatrzasnęła wszystkie drzwi
– dzieci wykonują ćwiczenie Kołyska
Aż tu nagle – patrzcie teraz
Ktoś kokonu drzwi otwiera
Macha do nas skrzydełkami
Kto to jest? – powiedzcie sami.
– dzieci wykonują ruchy naprzemienne
N-el czyta zagadkę której rozwiązaniem jest hasło – motyl. Dzieci je odgadują
Zabawa ruchowa „Motyle”- dzieci biegają po dywanie na sygnał zatrzymują się i naśladują otrzepującego się z pyłku motyla i odpoczywają – wykonują ćwiczenie – pozycja Dennisona
5. Ile motyli fruwa nad łąką.
Na tablicy wisi ilustracja
przedstawiająca łąkę. N-el opowiada: Pewnego słonecznego dnia nad łąkę przyfrunęło kilka motyli (zawiesza). Policzcie ile? Motyle zmęczyły sięi zaczęły szukać kwiatów by odpocząć. Czy wszystkie motyle znalazły kwiaty? Na ilu kwiatach nie ma motyli? Ile jest kwiatów?, Ile jest motyli?, Czego jest więcej i o ile? Czego jest mniej i o ile? Co możemy zrobić aby było tyle samo kwiatów co motyli?
6. Zabawa – motyle na łące
Motyle fruwają na łące. Raz fruwają wysoko do słońca (punkty przestrzeni – ćwiczenie energetyzujące) to znowu nisko szukając kolorowego kwiatka(punkty ziemi). Nagle zerwał się wiatr(ćwiczenie wydłużające- sowa) Zabawę powtarzamy 2-3 razy.
6. Praca indywidualna przy stolikach.
Dzieci rysują po śladzie motyla – ćw. Na przekroczenie linii środka- leniwa ósemka Rysują najpierw palcem , potem kolorowymi kredkami, następnie ozdabiają według własnego pomysłu.
7. Wystawa prac.
Aleksandra Wawoczny
