Sanepid informuje i alarmuje nadmierne opalanie może przynieść więcej szkody niż pożytku – czy to na plaży, czy w solarium, a czasami jedno i drugie.
Zbyt często z solarium korzysta młodzież przed ukończeniem 18 roku życia, a to już może być bardzo niebezpieczne. Opalenizna stała się prawie obsesją młodych ludzi, którzy chcą wyjść na plażę z pięknie opalonym ciałem. Wobec czego jeszcze przed sezonem letnim tłumnie odwiedzają solaria. Jednak większość raczej nie zdaje sobie sprawy, że promienie UV, to nie tylko dostarczenie organizmowi witaminy D – niewielkie ilości promieniowania UV są korzystne dla zdrowia i odgrywają istotną rolę w wytwarzaniu tej witaminy. Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Promieniowanie UV jest odpowiedzialne w ponad 80 procentach za starzenie się skóry i powstawanie zmarszczek.
Są trzy rodzaje promieniowania UV, z czego promieniowanie UVC jest niemal całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery, nie występuje więc w świetle słonecznym docierającym do powierzchni Ziemi. Naturalnym źródłem promieniowania UV jest głównie promieniowanie UVA stanowiące ok. 95 procent – promieniowanie o najdłuższej fali i mniejszej energii. Jego natężenie jest stałe przez cały dzień, niezależnie od czynników pogodowych i pory roku. Przenika przez chmury, szyby okienne czy samochodowe, a także przenika do głębszych warstw skóry, aż do poziomu skóry właściwej. Nie wywołuje jednak rumienia, a efekty jego niekorzystnego działania są zauważalne dopiero po latach, ponieważ dawki promieniowania UVA kumulują się. Ten rodzaj promieniowania przyczynia się również do reakcji fotouczulających i jest główną przyczyną fotostarzenia się skóry.
Trzecim rodzajem promieniowania jest promieniowanie UVB (ok. 5 proc.) – charakteryzujące się krótszą falą i większą energią, a tym samym jest znacznie bardziej niebezpieczne dla zdrowia. Najsilniej działa ono w godzinach od 10 do 15, a w okresie letnim jego natężenie jest zdecydowanie wyższe. Można się przed nim częściowo ochronić, bowiem jest ono filtrowane przez chmury, szyby okienne czy samochodowe. Ten rodzaj promieniowania UV nie wnika głęboko w skórę, działa głównie na poziomie naskórka. Na skutki jego niekorzystnego działania nie trzeba długo czekać. Promieniowanie UVB odpowiedzialne jest za poparzenia skóry i wystąpienie rumienia posłonecznego. Ponadto powoduje zmniejszenie odporności immunologicznej organizmu, co zwiększa możliwość wystąpienia zmian nowotworowych skóry oraz innych organów. Może być jednym także jednym z powodów występowania np. zaćmy.
Zdrowotne konsekwencje narażania na promieniowanie UV to:
· fotostarzenie się skóry – czyli przedwczesne starzenie się skóry spowodowane wieloma procesami zachodzącymi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego,
· nowotwory skóry – nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do przewlekłym zmian skórnych o charakterze nowotworowym jak: czerniak złośliwy, rak podstawnokomórkowy, rak kolczystonabłonkowy,
· przebarwienia skóry – pojawiają się w przypadku nadmiernego przebywania na słońcu lub intensywnego, długotrwałego korzystania z solarium,
· zaskórniki – promieniowanie UV ma wpływ na wzrost ilości pojawiających się zaskórników na skórze,
· nadprodukcja wolnych rodników – czyli reaktywnych form tlenu, które powodują utlenianie, drobne uszkodzenia i degenerację włókiem kolagenowych. Pogarszają stan skóry, przyspieszają jej starzenie,
· immunosupresja – zwiększona ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do osłabienia układu odpornościowego. Udowodniono, że intensywne opalanie się prowadzi do reaktywacji wirusa opryszczki – Hermes Simplex Virus. Poziom osłabienia odporności organizmu przez promieniowanie UVB zależy od indywidualnych i genetycznych uwarunkowań,
· fotodermatozy – nienowotworowe choroby skóry, wynikające z powstających w organizmie szkodliwych związków, aktywujących się pod wpływem promieni UV,
· choroby oczu – wykazano, że istnieje zależność między zaćmą a nadmierną ilością promieniowania UVB.
Dlatego tak ważna jest ochrona oczu za pomocą okularów przeciwsłonecznych, które wyposażone są w specjalne filtry. Na całym świecie rocznie ok. 12-15 ml osób oślepło z powodu zaćmy, z czego 20 proc. może być spowodowane działaniem promieniowania słonecznego, · rumień i oparzenia słoneczne,
· reakcje fotouczulające.
Dzieci i młodzież są szczególnie narażone na szkodliwy wpływ promieniowania UV. Nadmierna ekspozycja młodzieży na słońce, szczególnie sztuczne, może przyczynić się do powstania raka skóry w późniejszym wieku. Mechanizmy dowodzące tej zależności nie są do końca jasne, ale pewne jest, że skóra jest bardziej podatna na szkodliwe skutki promieniowania UV w okresie rozwojowym. Narażenie na długotrwałą ekspozycję na promieniowanie UV (zarówno naturalne i sztuczne) w okresie dzieciństwa i dojrzewania, znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka i innych nowotworów skóry w późniejszym wieku, a owa predyspozycja zwiększa się u osób narażonych na promieniowanie UV przed ukończeniem 18 roku życia.
Konwencji o Prawach Dziecka przyjętej przez ONZ wynika, że dzieci i młodzież na wszystkich etapach rozwoju, od poczęcia, aż do ukończenia 18 roku życia, mają prawo do korzystania z najwyższego, możliwego do osiągnięcia poziomu ochrony zdrowia i bezpiecznego środowiska. Zalecane środki chroniące przed nadmiernym promieniowaniem UV (wg WHO):
· należy ograniczyć czas przebywania w słońcu szczególnie koło południa, w godz. od 10 do 14,
· należy robić przerwy w opalaniu się, częściej przebywać w cieniu,
· należy nosić ubrania ochronne, bawełniane, nie eksponować całego ciała, szczególnie chronić: oczy, twarz, szyję,
– należy nosić okulary przeciwsłoneczne z panelami bocznymi, które stanowią 99-100 proc. ochrony przed UVA i UVB dla oczu,
· należy używać kremów ochronnych o szerokim spektrum ochrony przeciwsłonecznej, filtry słoneczne nie powinny być jednak wykorzystywane do wydłużania czasu spędzonego na słońcu,
· należy unikać korzystania ze sztucznego promieniowania UV w solariach. WHO zaleca wprowadzenie zakazu ich stosowania przez młodzież w wieku szkolnym,
· należy chronić niemowlęta i dzieci już od najmłodszych lat i uczyć je wraz z wiekiem racjonalnego korzystania ze słońca.
Czy solaria są bezpieczne? II część artykułu we wtorek, 16 sierpnia.
/w/
Środowisko, jakość życia, ekologia
.jpg "Remont")
.jpg "Remont zabytkowego spichlerza chłopskiego w Raciborzu zakończony")
