W setną rocznicę wybuchu pierwszego powstania śląskiego, będącego pierwszym po I wojnie światowej, aktem zaangażowania Polaków w walkę o odzyskanie ziem polskich, odbyła się w Grabówce patriotyczna uroczystość wpisana w upamiętnienie 100-lecia Niepodległej.
Trzy konflikty zbrojne na Górnym Śląsku, które miały miejsce w latach 1919–1921 między ludnością polską i niemiecką odbyły się w okresie formowania Państwa Polskiego po zakończeniu I wojny światowej. I powstanie śląskie (od 16 sierpnia do 24 sierpnia 1919 r.) wybuchło 100 lat temu, 16 sierpnia 1919 r. Powstanie objęło głównie powiaty pszczyński i rybnicki oraz część okręgu przemysłowego. Rząd Polski, który był zaangażowany militarnie w wojnę polsko-bolszewicką, nie mógł wesprzeć powstania, co było bezpośrednią przyczyną stłumienia przez Niemców zrywu powstańczego już po kilku dniach.
III powstanie śląskie (pod wodzą Wojciecha Korfantego) wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. i było największym zrywem powstańczym Ślązaków w XX w. W czasie III powstania doszło do dwóch dużych bitew powstańców z Niemcami w rejonie Góry Świętej Anny i pod Olzą.
Po tym, kiedy siły powstańcze opanowały tereny ziemi wodzisławskiej do większych walk doszło 3 maja 1921 r. w Wodzisławiu, po czym front ustabilizował się, przebiegając linią rzeki Odry od granicy polsko-czechosłowackiej aż po Brzezie nad Odrą. Niepowodzeniem w tym rejonie zakończyła się próba zdobycia Ostroga, wschodniego przedmieścia Raciborza i w efekcie zdobycia miasta oraz opanowania prawobrzeżnej Odry od Raciborza aż po Bierawę i Koźle. W okolicach Olzy linia rzeki była obsadzana przez pododdziały 14 Wodzisławskiego Pułku Powstańców Śląskich. Pułk ten wchodził w skład Grupy Południe pod dowództwem ppłk Bronisława Sikorskiego, której sztab znajdował się w Wodzisławiu. W dniu 21 maja 1921 r. rozpoczęła się bitwa w rejonie Góry Świętej Anny. W tym czasie do działań w rejonie Olzy przystąpili Niemcy, gdyż strona niemiecka próbowała zakamuflować główny atak planowany w rejonie Góry Świętej Anny, oraz uniemożliwić przysyłanie wspomnianych posiłków powstańczych na front pod Górą Świętej Anny.
Bitwa pod Olzą miała miejsce na południowym odcinku frontu powstańczego. Rozegrała się pomiędzy powstańcami śląskimi (głównie z 14 Wodzisławskiego Pułku Piechoty) a niemieckim Freikorpsem i Selbstschutzem.
23 maja 1921 roku, wczesnym rankiem doszło do niespodziewanego ataku niemieckiego na most kolejowy w Olzie, na linii Wodzisław-Chałupki, podczas którego Niemcy odnieśli sukces opanowując, z pomocą pociągu pancernego, Olzę i sąsiednie miejscowości, w tym Odrę, Bełsznicę, Kamień nad Odrą i Buków. Siły niemieckie zaatakowały również Uchylsko i Olzę z terytorium Zaolzia (będącego w tym czasie pod kontrolą skonfliktowanej z Polską Czechosłowacji). W ostatniej fazie bitwy, w której powstańcy śląscy przeszli do natarcia, włączono pośpiesznie przygotowany w KWK Anna w Pszowie wagon pancerny i wspólnie z oddziałami z Wodzisławia rozpoczęto atak na zajęte przez Niemców tereny. Wsparcia powstańcom z 14 pułku udzielił również 15 powstańczy pułk piechoty. Atak powstańców zakończył się pełnym sukcesem, odbito Olzę, Odrę, Uchylsko, Bełsznicę, Kamień nad Odrą i Buków. Niemcy ponieśli poważne straty i wycofali się na drugą stronę Odry oraz do Czechosłowacji. Bitwa pod Olzą była drugim pod względem skali starciem polsko-niemieckim podczas powstań śląskich i najważniejszym czynem zbrojnym Grupy Operacyjnej Południe. W walkach zginęło 51 powstańców.
Podczas uroczystości upamiętniających walki o polskość sprzed stu lat, w niedzielne popołudnie 18 sierpnia w Grabówce odbyła się inscenizacja historyczna pokazująca epizod z początku pierwszego powstania śląskiego oraz rekonstrukcja bitwy olzańskiej. Rozległy teren wzgórza sprzyjał odegraniu spektakularnej walki pomiędzy powstańcami a Niemcami. Liczne natarcia i odwroty, imponujące wybuchy pirotechniczne, mnóstwo dymu i popiołów nadały przedstawieniu nader realistyczny wymiar.
Imprezie towarzyszył Powstańczy Rajd Rowerowy z Pszowa do Lubomi. Poza inscenizacją bitwy w niedzielę odbył się koncert pieśni śląskich i patriotycznych w wykonaniu zespołów „Pszowiki” i „Gołężanki”, rodzinny konkurs wiedzy o Powstaniach Śląskich, występy grup tanecznych GOKSiR Lubomia czy zabawa taneczna.
Inscenizacji przypatrywał się m. in. minister Michał Woś, Radna Sejmiku Ewa Gawęda, Poseł Teresa Glenc oraz, w imieniu Senatora Adama Gawędy, Agnieszka Kapciak. Obecni byli także wójt gminy Lubomia Czesław Burek, sołtys Grabówki Gabriela Świerzy, Przewodniczący Rady Gminy Lubomia Andrzej Godoj, Zastępca Burmistrza Pszowa Piotr Kowol, Sekretarz Gminy Lubomia Roman Bizon oraz Dyrektor GOKSiR Lubomia Janusz Ballarin.
Ireneusz Burek
Rynek pracy, edukacja, depopulacja
Powstaje gra poświęcona Wojnie polsko-bolszewickiej!
#GraWojnaPolskoBolszewicka
http://fundacjainteraktywna.pl/dev-log/