Rozkład materiału z Fizyki i Astronomii w klasie pierwszej w Liceum Profilowanym

Surtel Iwona

W trzyletnim cyklu nauczania fizyki 4godziny rozdzielono po ( 1, 2, 1) w klasie pierwszej, drugiej i trzeciej.

Obowiązujący podręcznik autorów: M.Fiałkowska, B. Sagnowska, J Salach, wydawnictwo Zamkor.

I. RUCH JEGO POWSZECHNOśĆ I WZGLĘDNOśĆ

Wymagania podstawowe

Uczeń:

– potrafi wyjaśnić, na czym polega względność
ruchu,
– potrafi podać przykład względności ruchu,
– potrafi objaśnić, co nazywamy przemieszczeniem ciała,
– potrafi narysować wektor przemieszczenia w dowolnym przykładzie,
– wie, jaki ruch nazywamy jednostajnym prostoliniowym,
– przeprowadza doświadczalne badanie ruchu jednostajnego po linii prostej,
– odróżnia położenie ciała od przebytej drogi,- potrafi obliczać wartość prędkości (szybkość), drogę i czas w ruchu jednostajnym
prostoliniowym,
– potrafi sporządzać wykresy s(t), v(t) w ruchu jednostajnym prostoliniowym,
– wie, że każdy pomiar jest obarczony niepewnością,
– potrafi obliczyć niepewność bezwzględną i względną pomiaru bezpośredniego,
– wyznacza prędkość względem różnych układów odniesienia,
– wyznacza prędkość wypadkową ciała biorącego udział w dwóch ruchach wzdłuż jednej
prostej,
– definiuje podstawowe pojęcia charakteryzujące ruch,- potrafi objaśnić co to znaczy, że ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym i jednostajnie opóźnionym (po linii
prostej),
– potrafi obliczyć drogę przebytą w czasie t ruchem jednostajnie przyspieszonym i opóźnionym,
– potrafi obliczyć szybkość ciała po czasie t trwania ruchu jednostajnie przyspieszonego i opóźnionego,
– potrafi sporządzać wykresy s(t), v(t), a(t) w ruchu jednostajnie przyspieszonym i ruchu jednostajnie opóźnionym,
– opisuje ruch jednostajny po okręgu,- potrafi wyrazić szybkość liniową i szybkość kątową poprzez okres ruchu i częstotliwość,
– wie, jak stosować miarę łukową kąta,- potrafi zapisać związek pomiędzy szybkością liniową i kątową,
– wie, że przyspieszenie dośrodkowe występuje w związku ze zmianą kierunku prędkości,
– wie, że szybkość światła c jest jednakowa dla wszystkich obserwatorów niezależnie od ich ruchu oraz ruchu źródła światła,
– wie, że zgodnie ze szczególną teorią względności Einsteina w różnych układach odniesienia czas płynie
inaczej,
– wie, że dla ruchu z szybkością bliską c nie obowiązuje zwykły wzór na energię kinetyczną,
– wie, że c jest największą, graniczną szybkością przekazywania informacji w
przyrodzie,
– wie , co to jest rok świetlny,- zna związek między czasem trwania procesu w układzie własnym, a jego czasem mierzonym w układzie odniesienia, który porusza się względem poprzedniego z szybkością bliską szybkości światła.

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

– analizuje wykresy s(t), v(t),
– określa niepewność pomiarową wyznaczenia wartości prędkości,
– potrafi rozwiązywać problemy dotyczące względności ruchu,
– analizuje wykresy v(t), s(t) i a(t) w ruchu jednostajnie zmiennym,
– potrafi rozwiązywać zadania dotyczące ruchów jednostajnie zmiennych,
– potrafi zapisać różne postacie wzorów na wartość przyspieszenia dośrodkowego,
– wie, że warunkiem ruchu jednostajnego po okręgu jest działanie siły dośrodkowej stanowiącej wypadkową wszystkich sił działających na ciało,
– potrafi rozwiązywać złożone problemy dotyczące ruchu po okręgu,
– wie, że dla szybkości bliskich szybkości światła w próżni, nie można korzystać z transformacji
Galileusza,
– potrafi wykazać, że przy założeniu niezależności szybkości światła od układu odniesienia, czas upływający między dwoma tymi samymi zdarzeniami w różnych układach odniesienia jest
inny,
– potrafi objaśnić, dlaczego skutek może wystąpić w określonym czasie po zaistnieniu
przyczyny,
– potrafi uzasadnić fakt, że obserwacje astronomiczne dają nam informacje o stanie obiektów przed milionami lub miliardami
lat,
– potrafi na przykładzie wyprowadzić związek między czasem upływającym w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden porusza się z szybkością bliską
c,
– potrafi przedstawić przykład skutków różnego upływu czasu w różnych układach odniesienia

ODDZIAŁYWANIA W PRZYRODZIE

Wymagania podstawowe

Uczeń:

– wie, że oddziaływania dzielimy na wymagające bezpośredniego kontaktu i oddziaływania „na odległość”,
– potrafi podać przykłady oddziaływań,- wie, że o oddziaływaniach świadczą ich
skutki,
– wie, że skutki oddziaływań mogą być statyczne i dynamiczne i potrafi podać odpowiednie przykłady,
– wie, że oddziaływania są wzajemne,
– wie, że miarą oddziaływań są siły,
– wie, że o tym, co dzieje się z ciałem , decyduje siła wypadkowa,
– potrafi sformułować trzy zasady dynamiki Newtona,
– potrafi podać przykłady stosowania tych zasad w praktyce,
– wie, że zasady dynamiki są spełnione w układach inercjalnych,
– potrafi sformułować prawo powszechnej grawitacji,
– potrafi podać przykłady zjawisk, do opisu których stosuje się prawo
grawitacji,
– wie, że każde ciało (posiadające masę) wytwarza w swoim otoczeniu pole
grawitacyjne,
– potrafi wykazać, że w pobliżu Ziemi na każde ciało o masie 1 kg działa siła o wartości około10
N,
– potrafi wykazać, że w pobliżu Ziemi ciężar można wyrazić wzorem F = mg,
– wie, co nazywamy pierwszą prędkością kosmiczna i jaka jest jej wartość,
– wie, że dla wszystkich planet Układu Słonecznego siła grawitacji słonecznej jest siłą dośrodkową,
– wie, że istnieją dwa rodzaje ładunków elektrycznych,- wie, że ładunek elektronu jest ładunkiem
elementarnym,
– zna sposoby elektryzowania ciał,- wie, że ładunki oddziałują wzajemnie,- potrafi sformułować prawo
Coulomba,
– wie, że oddziaływania elektromagnetyczne to oddziaływania między poruszającymi się cząstkami naładowanymi,
– potrafi opisać i wyjaśnić doświadczenie Oersteda,- wie, jakie pole magnetyczne wytwarza przewodnik prostoliniowy i
zwojnica,
– wie, jaką siłę nazywamy elektrodynamiczną i w jaki sposób można określić jej kierunek i
zwrot,
– wie, jaką siłę nazywamy siłą Lorentza i w jaki sposób można określić jej kierunek i
zwrot,
– wie, na czym polega zjawisko indukcji elektromagnetycznej,- zna sposoby wzbudzania prądu
indukcyjnego,
– potrafi określić kierunek prądu indukcyjnego w prostych przykładach,- wie, od czego zależy wartość siły tarcia kinetycznego.

Wymagania ponadpodstawowe;

Uczeń:

– potrafi rozwiązywać problemy, wymagające stosowania zasad
dynamiki,
– potrafi rozwiązywać problemy, wymagające znajomości prawa powszechnej
grawitacji,
– potrafi uzasadnić, że satelita może tylko wtedy krążyć wokół Ziemi po orbicie w kształcie okręgu, gdy siła grawitacji stanowi siłę dośrodkową,
– wie, że badania ruchu ciał niebieskich, mogą doprowadzić do odkrycia nieznanych ciał
niebieskich,
– potrafi rozwiązywać problemy, związane z oddziaływaniami
elektrostatycznymi,
– potrafi objaśnić zasadę działania silnika elektrycznego,
– potrafi objaśnić zasadę działania prądnicy,
– potrafi rozwiązywać problemy dotyczące makroskopowych oddziaływań
elektromagnetycznych,
– wie, że siły sprężystości, siły tarcia oraz siły hamujące ruch ciał stałych w cieczach wynikają z oddziaływań elektromagnetycznych między cząsteczkami ciał,
– potrafi rozwiązywać problemy dynamiczne z uwzględnieniem tarcia kinetycznego

III. ENERGIA I JEJ PRZEMIANY

Wymagania podstawowe

Uczeń:

– potrafi objaśnić co nazywamy układem ciał,
– wie, jakie siły nazywamy wewnętrznymi a jakie zewnętrznymi w układzie ciał,
– potrafi sformułować i objaśnić definicję energii mechanicznej,
– potrafi obliczyć energię potencjalną ciała w pobliżu Ziemi, korzystając z definicji
pracy,
– potrafi zapisać i objaśnić wzór na energię potencjalną w pobliżu Ziemi i w dowolnej dużej odległości od
niej,
– potrafi zapisać i objaśnić wzór na energię kinetyczną ciała,
– potrafi wyjaśnić sens drugiej prędkości kosmicznej,
– potrafi zapisać i objaśnić wyrażenie na energię ładunku w polu wytworzonym przez inny ładunek,
– potrafi opisać różnice między polem centralnym a jednorodnym,
– wie, że w polu elektrostatycznym na ładunek elektryczny działa siła,
– wie, co nazywamy energią wiązania układu- potrafi podać przykłady układów związanych,
– wie, że masa układu związanego jest mniejsza od sumy mas jego składników,
– wie, że wszystkie źródła energii używane przez ludzkość pochodzą z energii spoczynkowej jakichś ciał,
– potrafi wyjaśnić ten fakt na przykładach

Wymagania ponadpodstawowe;

Uczeń:

– potrafi zapisać wzór na pracę stałej siły i przedyskutować różne
przypadki,
– potrafi stosować zasadę zachowania energii w złożonych przykładach,
– potrafi wyprowadzić wzór na energię kinetyczną ciał,
– potrafi rozwiązywać problemy związane ze zmianami energii,
– potrafi wyprowadzić wzór na wartość drugiej prędkości kosmicznej potrafi rozwiązywać problemy związane z ruchem obiektów odległych od
Ziemi,
– potrafi wyjaśnić, kiedy energia oddziaływań elektrostatycznych jest dodatnia a kiedy
ujemna,
– potrafi objaśnić wykres zależności energii potencjalnej od odległości dla ładunków różno- i
jednoimiennych,
– dostrzega i potrafi opisać analogie i różnice oddziaływań grawitacyjnych i
elektrostatycznych,
– potrafi wyjaśnić ujemną wartość energii potencjalnej układu ciał przyciągających się
wzajemnie,
– potrafi uzasadnić że nadanie ciału II prędkości kosmicznej odpowiada dostarczeniu układowi Ziemia,
-ciało energii wiązania tego układu- potrafi obliczać energię wiązania układów,
– potrafi uzasadnić, że całkowita energia układu związanego jest mniejsza od sumy energii rozdzielonych składników,
– potrafi objaśnić dlaczego przy łączeniu składników w układ związany uwalnia się część energii spoczynkowej tych składników

IV. MAKROSKOPOWE WŁASNOśCI MATERII A JEJ BUDOWA MIKROSKOPOWA

Obserwuj nas w Google News