W 15. rocznicę śmierci wspominamy długoletniego dyrektora Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Raciborzu, jej patrona – dr. Ryszarda Kincla.
Uznany historyk, prozaik, publicysta, tłumacz. To dzięki niemu, raciborzanie poznali Josefa von Eichendorffa i Augustyna Weltzla. Urodził się 8 listopada 1933 r. w Orłowie koło Lipna na Kujawach. Pełen determinacji, pomimo wydalenia z uczelni i otrzymania wilczego biletu, ukończył historię na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W międzyczasie podjął pierwszą pracę w Związku Harcerstwa Polskiego w Olsztynie. Jednocześnie rozpoczął działalność publicystyczną na łamach miejscowej prasy: „Głosu Olsztyńskiego” oraz „Warmii i Mazur”. Jego skłonności do pracy badawczej ułatwiły mu podjęcie kolejnego zatrudnienia w Archiwum Państwowym w Olsztynie. Po studiach trafił do zagubionej w górach niewielkiej wsi Czarnów, gdzie został kierownikiem i jedynym nauczycielem w szkole podstawowej.
Praca w Czarnowie, jak sam wspominał, była dla niego „prawdziwym azylem po krakowskich przejściach”. Tu także miał świetne warunki do oddania się pracy naukowej- badaniu przeszłości Sudetów, a zwłaszcza Karkonoszy. Jego wcześniejsze doświadczenia z pracy archiwalnej, jak i biegła znajomością języka niemieckiego, sprawiały, iż docierał do materiałów nigdy wcześnie nie wykorzystywanych w opracowaniach historycznych. Efektem jest kilkadziesiąt popularyzatorskich artykułów historycznych. Po zamknięciu szkoły w latach 1969-1971 był etatowym publicystą tygodnika regionalnego „Nowiny Jeleniogórskie” a od grudnia 1971 do stycznia 1973 r. pracował w Muzeum Regionalnym w Jeleniej Górze.
Cały czas prowadził badania historyczne, zdobywając szerokie uznanie, zwłaszcza od momentu, gdy ustalił autorstwo pierwszego polskiego przewodnika turystycznego po Karkonoszach z 1850 r., a także po odkryciu i opisaniu działalności powstałego w 1817 r. karkonoskiego Korpusu Przewodników i Tragarzy Lektyk – pierwszej takiej organizacji na świecie. Najważniejszym efektem badawczej działalności Ryszarda Kincla w Jeleniej Górze było wydanie monografii pt. „Sarmaci na Śnieżce” oraz tłumaczenie i opracowanie pamiętników wrocławskiego Żyda Waltera Tauska, pt. „Dżuma w mieście Breslau”.
1 marca 1973 r. rozpoczął pracę w Powiatowym Archiwum Państwowym w Kłodzku. W tym czasie opracował m.in. „Dzieje turystyki w hrabstwie kłodzkim”, „Początki turystyki na Ziemi Kłodzkiej” czy szkic pt. „Chopin w Dusznikach”. Praca w archiwum umożliwiła Kinclowi podniesienie swoich kwalifikacji. 6 stycznia 1977 r. obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim pracę doktorską pt. „Przewodnictwo turystyczne w śląskich Sudetach w XVIII i XIX wieku”. Mieszkając w Kłodzku Ryszard Kincel poznał swoją żonę Krystynę – prawnika z wykształcenia i zawodu. Małżonkowie doczekali się dwojga dzieci: córki Olgi i syna Adama. Sprawy rodzinne sprawiły, iż rodzina w 1975 roku przeprowadziła się do Raciborza, gdzie Ryszard Kincel zatrudnił się w miejscowym Muzeum. W latach 1975-1976 był tam adiunktem muzealnym, a w latach 1977-1979 kustoszem muzealnym i kierownikiem Działu Historii. Od 1979 do 2000 roku pełnił funkcję dyrektora Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Raciborzu. Był też w latach 1982-1989 redaktorem Zeszytów Raciborskich „Strzecha”, jak również współpracownikiem wielu pism i periodyków. Dzięki swej wiedzy i ogromnej aktywności osiągnął wiele sukcesów. Podobnie też jak w Jeleniej Górze, a potem w Kłodzku, zdobył tu sobie uznanie i powszechny szacunek.
Przez cały czas pracy zawodowej, a także na emeryturze prowadził szerokie badania naukowe, których efektem stało się przeszło 400 opracowań odnotowanych w bibliografiach naukowych. W 1985 r. Ryszard Kincel, na mocy zmienionego prawa, powrócił do przedwojennego nazwiska: Küntzel vel Kincel. W 1990 r. otrzymał Nagrodę „Trzech Powstańczych Skrzydeł”, w 1992 r. przyznano mu Nagrodę Artystyczną Wojewody Opolskiego za osiągnięcia w prozie i eseistyce historycznej, w 2001 r. nagrodę Starosty Raciborskiego w dziedzinie kultury a w 2002 r. uhonorowano go nagrodą im. Karola Miarki. Pod koniec swojego życia Ryszard Kincel z Raciborza wraz z rodziną przeniósł się do Cisownicy. Zmarł 4 sierpnia 2004 roku, został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Nierodzimiu koło Ustronia.
31 maja 2006 r. odbyło się uroczyste nadanie imienia raciborskiej bibliotece pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Raciborza Jana Osuchowskiego oraz odsłonięto pamiątkową tablicę. 8 listopada 2013 roku zorganizowano tu konferencję naukową z okazji 80. rocznicy urodzin Kincla z udziałem lokalnych historyków. Książki Ryszarda Kincla można wypożyczyć w raciborskiej bibliotece.
/MiPBP Racibórz publ. c/
